s
en
aoffi
I
Baarle's Nieuws- en Advertentieblad
EEN STEM
ZONNIGE ZUIDEN
■W^
traan weg. Het
stofbrillen en de gasmaskers
meetinstrumen-
de bóm valt
brillen opzetten
ca
LJ
LL1
X
bedding
Langs
ruw gebergte;
stijl omhoog,
de hemel. De
anW/r.4 JSSSSJiaK
Nog twee minuten vóór
de bom valt... Nü Nog twee minuten vóór
Alle brillen opzetten. Alle
Opgelet!”
afgeworpen
45 - 50 --
Weekblad voor Baarle-Nassan-Hertog en Omstreken.
stratosfeer. Als deze reusachtige paddestoel-
wolk door de eeuwige passaat inden ee
eind is meegevoerd, zullen tv. ee marine-
vliegboten de eerste voorzichtige pogingen
doen om steeds lagere banen vliegend
boven het doel te komen. Bij deze interessa i te
kleine en gevaarloze" verkenning zouden
Frank Larson en ik werden ingedeeld cm
met onze Geiger-buizen de radio-activiteit te
meten. Onze gegevens zouden doorgeseind
worden aan de controle-schepen, waarna
speciaal uitgeruste bemanningen met snelle
boten zouden trachten de Dode Vloot te
bereiken.
UIT HET
Het is dus op 14 Juli 1 >48, dat de Pastoor
cp weg is naar Boule d’Amont. Hij is nu in
Boule termère. Nog 13 km. langs een slin
gerend, klimmend bergweg moest hij afleg
gen. Het vrachtwagentje begint te puffen en
de chauffeur heeft moeite om de scherpe
bochten vlot te nemen. Op deze 13 km. vindt
men geen recht stuk weg dat langer is dan 100
meter. Beneden langs de weg in de diepte,
stroomt de Boules door een bedding van
grote en kleine rotsblokken. Langs de
andere kant van de weg is het
nu eens rijst het bruusk en
dan weer glooit het op naar
kilometers paaltjes gaan traag voorbij; het
een kf. 1500 meter lang is. Plot-
selflK schiet een grasgroene hagedis van
5C^rn. lengte over de weg. De zon bakt op
’t water van de vracht-
bruist. Ze moeten stoppen.
De motor is te warm, hij trekt niet meer.
Tien minuten pauze. Maar de Pastoor kan
niet genieten van al het natuurschoon. Zijn
hartje gaat van rikke tikke tik; hij is be
nieuwd naar t eerste contact met de mensen,
zijn mensen.
Boule d’Amont! De weg zwaait in een
[s 't dorpke, dat iets hoger
voor ’t eerst
d 1L
zijn kerkske! Hij pinkt een t ,v.
kerkske is oud, de leien van 't dak verweerd.
Maar t ligt er schoon. De abside in zuiver
Romaanse stijl geeft.rust aan ’t zoekend oog.
Daar staat t Pastoorke. De mensen van
't dorp hebben al gehoord dat een auto stil
bleef staan voor hun dorp. De meest nieuws
gierigen komen kijken boven aan de reling,
die het dorp scheidt van de diepte.
De Pastoor gaat langzaam omhoog, de
hobbelige dorpsstraat op en vraagt aan de
eerste de beste vrouw, die zich niet verlegen
omdraait als hij dichter bij komt, of zij hem
zou kunnen zeggen wie de sleutel van de
kerk en de pastorie in bewaring heeft, want
hij is de nieuw benoemde Pastoor. En alvo
rens antwoord te geven aan mijnheer Pastoor
heeft ze dit nieuws in het dialect van de
streek al door gegeven aan de anderen en
het gaat nu van mond tot mond, van huis tot
huis. En terwijl 't Pastoorke nu naar 't huis
gaat van de sleutelbewaarster, wordt ie bege
leid door een tiental nieuwsgierige en be
langstellende vrouwen, die met hem naar
binnengaan bij mejuffrouw Clotide Blane, de
sleutelbewaarster.
Tot volgende week mijn beste vrienden.
J. SOMMEN Pr.
Op Dinsdag 18 Juni, de dag waarop een
generale repetitie door alle deelnemende
vliegtuigen was voorgezien, stormde cn
regende het zo hard, dat het feest werd uit
gesteld. Frank Larson en ik namen deicot
van Ebeye, het eiland waar de marine-fWg-
basis was en wij waren ondergebracht, naar
Kwajalein, het hoofdeiland. Wij wilden er
eens een kijkje gaan nemen en een paar din
gen kopen. Twee derde van het eiland werd
ingenomen door gigantische startbanen. Aan
een zijde van het vliegveld stond een kilo-
meter-lange rij B-29’s, als gardesoldaten voor
een parade. De photo-vliegtuigen waren ken-
baar aan een zwarte P op een oranje onder
grond. Daarnaast stonden de toestellen met I grote bocht lang:
meetinstrumenten aan boord; op hun staart- ligt dan de weg. De Pastoor ziet
roeren was een bliksemschicht geschilderd.
Geheel apart stond de .Dave’s Dream", 1 -
de nu beroemde bommenkist, wier beman
ning al vier maanden voor deze ene vlucht
geoefend had. Er was een stellage gebouwd
om een gemakkelijker inladen van de atoom
bom mogelijk te maken, vlak daarachter
rezen enkele reusachtige beton-monsters op.
Daar werd ons Nationale Geheim bewaard.
In de paar houten gebouwtjes er om heen
woonden de dienstdoende experts in strikte
3 fjnnAanlf'p TA«^r^--1 - 1
op de stellage geheven, lag als het ware klaar
om in een vliegende start weg te dreunen
zodra het „warme worstje” aan boord was.
1 Juli: Able Day De Geijkte Dag. Onze
wekkers ratelden om 3.30 uur. De laatste
weerberichten meldden dat de Geijkte Dag
volgens plan begon aan te breken: het was
precies het weer dat men had berekend. Wij
struikelden in het pikdonker naar het Staf-
kwartier van ons eskader, waar alle beman
ningen samenstroomden. Ons vliegtuig had
des nachts voor anker gelegen. Ik pakte
enkele extra-vullingsbussen voor onze gas
maskers en ging met de bemanning naar de
sloep. Om 5.30. in het eerste licht van de
dageraad, zaten we in de lucht en klommen
langzaam naar 2500 meter, terwijl we naar
het noord-westen wegdraaiden.
Ik had het druk genoeg. Eerst en vooral
waren daar mijn zes instrumenten op de na-
vigatie-tafel. Ik schakelde ze in en testte ze
met mijn zakformaat-radiumstraler. In de
Geiger-teller kwam het bekende tikken 4p>r
met een frequentie van ongeveer honderd
per minuut. Vervolgens moest ik de zwarte
stofbrillen en de gasmaskers aan iedereen
uitdelen. Met de zwarte brillen op zouden de
mannen op het ogenblik van de vurige bom
explosie blind moeten vliegen, wat niemand
leuk vond. Maar het nuttig effect van de
gasmaskers tegen het eventueel inhaleren
van microscopische kleine, maar dodelijke
radio-actieve partikeltjes begrepen zij en ik
geloof dat iedereen, ondanks alle last die
zo’n varkenssnuit op je neus veroorzaakte,
blij was het voor alle zekerheid op zijn ge
zicht te kunnen vastmaken. Vijf kwartier
vlogen voorbij. Wij aten biefstuk en patates-
frites, spoelden ze naar beneden met een kop
koffie en bliezen de rook van een sigaret
over onze volle magen. Toen vlogen we in
het wollige wolkendek boven Bikini. Onder
ons dook de Task Fleet op en aan de honzon
grijsden de silhouetten van de'Dode Vlc^^
Plotseling kwam kalm de stem van de
bombardeur van „Dave s Dream door de
boord-radio: „Hier Skylight 1, Skylight 1.
Tien minuten vóór de eerste proef-bom. Op
geletNüTien minuten voor eerste
proefbom... Wij vliegen eerste doelvlucht.
Instinctief keek iedereen omhoog, hoewel we
wisten dat de Skylight 1 veel te hoog vloog
om gezien te kunnen worden. Er .was radio
stilte bevolen, zodat allen vliegtuigen en
schepen de grote bommenwerper konden
hoeren. „Hier Skylight 1, Skylight 1”, kwam
de stem weer, „wij trekken op na de eerste
proefbom... Opgelet... Nü einde van
eerste oefenvluclit.” Wij voelden de slanke
B-29 langzaam wegdraaien om haar vol
gende doelvlucht te beginnen. Zou het nu
1 zover zijn? Het antwoord kwam: „Hier Sky-
light 1, Skylight 1. Nog dertig minuten voor
de bom valtnog dertig minuten tot wer-
kelijke bombardement.”
ff:
Wij vlogen nogmaals over de vloot. De
- bemanningen stonden aan de reling, in de
richting van Bikini te staren. Er was slechts
1 het brullen van onze motoren; iedereen leek
zijn adem in te houden. Toen we tenslotte
'..uuy uuuuiui •“'--y vu.-. - 1
hadden gehoord, kreeg onze radio-man de
bibbert. Stel je voor, dat we geen verbinding
meer hadden, het ogenblik van
zouden missen en dan allemaal stekeblind
zouden worden! Hij begon zenuwachtig aan
zijn knoppen te draaien. Wat een opluchting,
I toen, even kalm als daarstraks, de stem zei:
„Hier Skylight 1. Skylight 1. Nog vijf minu
ten voor de bom valt... nü Nog vijf minu
ten voor de bom valtOpgelet
Vijf minuten nog!
„Skylight 1
De proefnemingen bij Bikini zijn nooit in
het juiste daglicht gesteld. De beschrijvingen
van de explosies werden, dik gesausd met
krankzinnige fantasterijen en bijgeloof, aan
de goedgelovige en overdonderde lezers
voorgeschoteld. De werkelijke resultaten lig
gen veilig opgeborgen in de kluizen van het
militaire hoofdkwartier en het publiek is
langzamerhand onze kennis van de atoom
bom gaan beschouwen als „dit is onze Ma-
ginot-linie!” Men dient echter te weten, dat
de hel die bij de Oparation Crossroads los
barstte niet tegelijk met de dodelijk getroffen
schepen in de Bikini-lagune tot zinken ge
bracht kan worden, of weggesleept kan wor
den om op de rede van Kwajalein weg te
rotten en te roesten. De proeven van Bikini
hebben bewezen hoe juist het verraderlijke
karakter van de radio-actieve stralingen
deze tot een ideaal wapen voor het gebruik
tegen de burgerbevolking maakt.
Aan het werpen van de eerste Bikini-bom
waren acht maanden van voorbereiding
voorafgegaan. De sterkte van de gecombi
neerde Task Force groeide van 1000 tot
40.000 man. Een wetenschappelijke „labo-
ratorium-proef” ontwikkelde zich tot een
gigantisch ingewikkelde test van allerhande
leger- en vlootmateriaal, waarbij voor het
slotvuurwerk een vloot werd bijeengesleept
van Amerikaanse, Duitse, en Japanse sche
pen: onderzeeërs, slagschepen, kruisers, on-
derzeebootjagers en vliegdekschepen, drij
vende dokken en watervliegtuigen.
Ikzelf maakte deel uit van de Radiolo
gische Veiligheid Sectie, ofwel zoals wij
door de soldaten en vliegers genoemd wer
den de „Geigermannen”. Wij hadden met
onze precisie-instrumenten, die scherp reage
ren op de miniemste radio-actieve straling,
er voor te zorgen, „dat op Bikini niemand
iets zou overkomen”, zoals President Truman
het in zijn orders aan Admiraal Blandy zei.
Wij naderen BikinL een gele streep aan
de horizon. Er achter rijzen de grijze silhouet
ten van schepen op. Het eiland is omgeven
met een ongeveer rechthoekige koraalbank
van naar schatting tien mijl breedte en
twintig mijl lengte. In t spiegelgladde tur
kooizen water van de lagune liggen de ten
dode gedoemde schepen: de grote vliegtuig-
carrier Saratoga; de verouderde slagschepen
New York, Pennsylvania en Arkansas; twee
oude kruisers, de Pensacola en de Salt Lake
City. Het vreemdst lijkt het reusachtige Ja
panse slagschip Nagato, een gedrongen romp
met een gedrochtelijke vuurleidingstoren.
Midden in het doel ligt de legendarische Ne
vada, een reliek uit de tijd na de Spaanse-
Amerikaanse oorlog. Een fraai schip, dat op
de eerste plaats voor schoonheid ontworpen
schijnt, maar de soldaten, die bij Anzio en in
Normandië met de steun van hare zware
kanonnen aan land gingen, een staaltje van
haar kracht heeft getoond. De Nevada is
knalrood geschilderd.
Om deze reuzen heen ligt een zeldzame
collectie van kleinere schepen, waartussen
het lichte vliegdekschip Independence en de
gracieuze Duitse slagkruiser Prinz Eugen op-
Er hangt iets van een kerkhofsfeer rond
deze vloot, die in evenwijdige linie’s tegen de
passaatwind in voor anker ligt, om haar
laatste oordeelsdag af te wachten. Aan de
verre horizon ligt de „levende” vloot waarop
signaalvlaggen wapperen, morselampen flik
keren en waaromheen snelle motor-sloepen
de witte schuimbanen van hun kielzog trek
ken.
Het plan voor Able Day is in ruwe treu-
■ken als volgt. De bom wordt geworpen uit
een B-29. De bombardeur zal via de radio
een regelmatig verslag geven vanide vlucht
en het afgooien van de bom. De lask-rleet
zal twintig tot dertig mijl bovenwinds van
Bikini voor anger gaan. Verschillende vlieg
tuigen met fotoapparaten en
ten zullen in de lucht zijn. Alle expeditie-
deelnemers kunnen de gebeurtenissen via de
radio volgen. Iedereen krijgt een sto bril met
dikke zwarte glazen om beschermd te zijn
tegen de machtige infrarode straling, die een
tienmillioenste seconde na de ontploffing mei
qrote reikwijdte optreedt. Men vertelt ons
dat de kracht van de bom gelijk staat met
20.000 ton trotyl. Ik kan me dus op iets voor
bereiden, want ik heb nog nooit zonder me
half dood te schrikken een klein kistje trotyl
in de lucht zien vliegen. De vuurbal boven
het doel heeft een straal van een halve mijl
en is vijftig keer zo heet als de zonnestraling.
Deze vuurbal stijgt in de vorm een in rook
en stoom gehulde hete luchtstroom met een
snelheid van 3000 meter per minuut naar de
naar de stratosfeer.
Toen kwam bericht van mijn collega Lar
son in het andere vliegtuig: „Baan 3 afgevlo
gen. Geen radio-activiteit op baan 3”. Dat
stelde ons gerust. Wij besloten onze volgen
de banen zonde;’ gasmasker te vliegen. Onze
piloot, luitenant Lower, trok onze kist aan
het eind van de run verticaal op, liet hem
over zijn vleugel glijden en begon aan de vol
gende baan.
Toen meldde Larson straling en wij, op
geringer hoogte dan daareven over het doel
vliegend, merkten hetzelfde. Met een nerveus
getik begonnen mijn Geiger-tellers öp te
leven. Telkens als we boven een der schepen
vlogen werd de frequentie nog groter. Mid
den boven het doel zongen de tellers hun
bekende hoge toon. Toen wij het eerste con
tact met de straling kregen, had ik de
Skipper gewaarschuwd. Nu de Geiger s hun
hoge fluittoon zongen vroeg ik: „Skipper,
waar zijn we?”
„We vliegen juist het centrum van het
doelgebied binnenNu vliegen we boven
de Nevadamoet ik afdraaien?”
„Neen, het gaat nog best. Zo kunnen
we hier nog wel vijf dagen rondtoeren, zon
der dat er iets gebeurt.”
De Nevada, het voorschip nog felrood en
het achterschip flink gezengd, bleek niet
helemaal in het middelpunt van de sterkste
straling te liggen. „Dave s Dream had dus
niet midden in de roos gegooid. Wij vlogen
tamelijk laag over de schepen heen, zij flit
sten onder ons door. De meesten stonden in
brand, maar de aangerichte schade viel erg
mee. Het vliegdekschip, de good old Sara
toga was schoongeveegd. Enkele slagschepen
en kruisers lagen dodelijk gewond met in
eengeslagen bovenbouw, de lichte viiegtuig-
In dien tijd zonden de Joden uit Jeruzalem
priesters en levieten tot Joannes, om hem te
vragen: Wie zijtgij? En hij beleed en ontveins
de niet. En hij beleed: Niet ik ben de Christus
En zij vroegen hem. Wat dan? Zijt gij Eiias?
En hij zeide. Ik ben het niet. Zijt gij de profeet
En hij antwoorde: Neen. Ze zeiden hem dan;
Wie zijt ge? Dat wij antwoord geven_.aan_gjig
Hij zeide, Ik ben „de stem van een roepende
in de wildernis: Maak recht den weg des He-
de explosie j ren, zoals Isaias, de profeet, gezegd heeft. En
ze ondervroegen hem en zeiden hem:Waarom
doopt ge dan, indien ge met de Christus zijt,
j noch Elias' noch de profeet? Joannes ant
woordde hun en zeidde, Ik doop in hetj»water
Midden onder u staat Hij dien gij niet kent.
Hij is het die na mij komen zal, die mij voor
gekomen is, wiens schoenriem ik niet waardig
ben te binden. Dit gebeurde te Bethania, over
de Jordaan, waar Joannes toen het doopsel
toediende.
huid,
En dan tenslotte: „Wij naderen het af-
werp-puntOpgelet(Er leek een
eeuwigheid te verlopen). ......Bom los..
Bom losBom losBom los
Ik begon de sec. te tellen: 20 (ons vliegtuig
vloog van het doel wég met ingeschakelde
automatische piloot) 30 (je kon niets zien
do^^die zwarte bril en door het kloppen van
je^pt kon je bijna niet tellen) 35 40
(ik merkte dat ik, zonder het te weten, sinds
het ogenblik dat de bom was afgeworpen
mijn adem had ingehouden)
60. Er gebeurde niets.
Voor óns ontplofte de bom in stilte. De
vuurbal, die hectaren New-Mexicaans woes
tijnzand in glas had omgesmolten en Hiros
hima tot een symbool van menselijke onmen
selijkheid had verwrongen, barste boven de
oorlogsschepen uit elkaar, brandde de ven
van haar dekken en deed de masten smelten,
maar op twintig mijl afstand hoorden wc
geen slag, zagen geen vuurflits en voelden
geen schok.
Zou het een blindganger geweest zijn? De
boordradio zweeg. Toen zagen we het eens
klaps -een reusachtige wolk rees met zijn
paddestoel-kop boven het wolkendek uit en
begon langzaam op de passant winden weg
te jfcven. Wij draaiden, vlogen een ronde
boW de Task Fleet om de senatoren en
admiraals gerust te stellen, klommen tot de
ons aangewezen hoogte en zetten koers naar
Bikini. Lange tijd zagen we niets en iemand
veronderstelde dat alle schepen gezonken
waren. Langzaam trok de rook op. Plotseling
riep onze piloot met een verbijsterde stem
„Daar ligt de Saratoga alles in orde! Het
lijkt of ze zo wegstomen kan.”
Spoedig konden we nu de hele pode Vloot
overzien. Er waren weinig of geen schepen
gezonken. Op vele was brand uitgebroken.
Wij vlogen nu precies onder de vale wolk-
paraplu. Maar onze instrumenten kwamen
niet in werking. Er zaten blijkbaar geen
radio-actieve partikeltjes in’ de lucht, die
waren hoogstwaarschijnlijk mee opgezogen
lijkt wel of
lengte over
de asphaltweg en
wagen kookt en
■I
43e Jaargang
op
Nummer 49
r<Mïi
raag
Zaterdag 11 December 1948
Verschijnt iedere Zaterdag. Prijs 12.50 per half jaar. Advertentie prijs 4 cent per m. m.
Redacteur: k C. Rovers Chasm Uitgave: Wed. T. de Jong-Baumers, Baarle-Nassau.
4 'r?
Ruwe huid, Schrale lippen,
PUROL verzacht en geneestl
ff:
EVANGELIE VAN DE ZONDAG
