en
Baade's Nieuws
Advertentiebl a d
en Omstreken.
HET „SCHANDAAL”
ROND PATER BRUCKBERER
EEN ECHT FRANS DRAMA
Consultatiebureau
begint als volgt:
en ik zal alles betalen. De
Bruckberger’s uitval
hoge functie bij de Milice had
E 315
Strijd om een leven
Bassompierre had als
dak zijner vriendschappen en interessen. Als
men
officier, journalist, Pétainist, ooriogsvrijwilli-
EVANGELIE VAN DE ZONDAG
In die tijd zeide Jezus tot zijn leerlingen deze:
gelijkenis; Het rijk der hemelen wordt vergele-
,,Ik heb teveel
(Lodewijk XIV)
wapens neer
Baarle-Nassau-Hertog
9
s
Hoewel hij een
mens niet de vijand-
Weekblad voor T
er gebeurd is, moet
en de man die er
twaalf aan de rand
wordt door een
verdere Je ven gebrandmerkt blijven
3 e
van J
in het dagblad l’Intransigent een opzienba
rende verklaring van
caan. Het was, zo 1
Parijse pers later, de „vuilste- aanval ooit
op Pétain gedaan” en dat door een katho
liefc priester op een katholieke
d®zïch niet weren kon.
Bruckbergi
WIT GELE KRUIS
Heden 9 October
van half drie tot half vier
Het Bestuur.
(Dit zou dan Péthin’s schuld
een De Foucauldstichting, als aalmoezenier
van een woestijnfort.
„Ik heb alles geriskeerd voor Bassompierre
schrijft Père Bruck zelf, en ik heb alles ver
lorenIk betaal thans duur dat ik zo
duidelijk heb gesproken. Ik blijf ontroostbaar
zitten met het afschuwelijke visioen van die
grote jonge kerel, glimlachend neerstortend
onder de kogels. Wat betekent mijn beetje
pech bij dit alles?
Ik ken geen hogere adel op de wereld dan
die van de religieuze gehoorzaamheid. Het
devies van mijn tijdschrift was „Ik heb de
goede strijd gestreden” (Paulus) en ik beken
„Ik heb teveel van het gevecht gehouden”
maar ik leg voorlopig de
450 gram huishoudzeep of
360 gram toiletzeep.
500 gram bloem of zelfrijzend bak
meel of kindermeel of kinderbiscuits.
TABAK- EN VERSNAPERINGEN
KAARTEN ENZ. QA. QB. QC 808.
117 Versnaperingen 200 gram versnape-
graaf Jean de Bassompierre (inspeclWr-ge-
neraal), een jonge sportsman die eveneens
naar Vichy gekomen was als volgeling van
een vroegere groep anti-bolsjewistische pa
triotten. Beiden waren katholiek. Beider,
hadden zich in de oorlog van 1939—’40
onderscheiden door buitengewone dapper
heid tegen de Duitsers. Later, in de oorlog
met de Sowjet-Unie, kozen ze echter de zijde
der Nazi s en lieten ze zich op schandelijke
wijze misbruiken. Na de bevrijding vielen
beiden in handen der Franse justitie, die hen
begrijpelijkerwijs, na een lang en gepas
sioneerd proces ter dood veroordeelde.
1 ot zover dus de bijna banaal geworden
trageaie van twee veelbelovende maar ont-.
spoorde mensen, een teleurgang als die van
vele collaborateurs.
Aalmoezenier van. het verzet, huiskapelaan j tijd,
der „existentialisten” en tenslotte polemisch
tijdschriftleider geworden is (en nu, na zijn
verbanning uit Parijs, kluizenaar in de woes
tijn) 1 dan kan men zich voorstellen hoe
hij wel zijn moest een teken van tegenspraak,
of zoals zijn tegenwerkers van uiterst rechts
en uiterst links hem graag noemden, een
scandaleuze monnik. Figuren als R. P. Bruck-
berger, die met een soort van bijbelse onver
schilligheid en suprematie door de gecompli-
ceerde salons en nachtkroegen van Parijs
slenteren, zich gelijkelijk occuperend met de
tollenaars en de farizeërs, de vromen en de
ketters, de fanatici en de collaborateurs, de
warmen en de kouden zulke mensen roe
pen machtige vijandschappen op.
De wijze waarop Père Bruck voor deze ge
voelens is moeten wijken, is dan ook een
samenspel van bijna antiek-dramatische en
kleinmenselijke elementen geworden. Ziehier
de korte samenvatting van een tragedie, die
in onze Lage Landen ondenkbaar is, en
waarover onze pers weinig bericht heeft.
Darnand en Bassompierre.
Tijdens de bezetting van Frankrijk bedien
den de Duitsers zich, zoals men weet, van
een speciaal detachement Franse politieman
nen, de z.g. Milice, die gebruikt werd om de
mensenjacht en de strijd tegen de Maquis te
organiseren. De Milice verzamelde het rfieest
gehate deel der Franse collaborateurs, name
lijk de broedermoordenaars, zowel geestelijk
als materieel. De leidende persoonlijkheden
dezer organisatie, vaak oud-officieren of po-
litie-autoriteiten die met Vichy samenwerk
ten, zijn dan ook zwaar gestraft voor zover
ze na de bevrijding konden opgespoord wor
den.
De twee voornaamste kopstukken der Mi
lice waren Joseph Darnand (commandant),
een verbeten fanaticus, uit een anti-commu-,
nistische officiersorganisatie stammend, en
301 Algemeen 125 gram boter of margarine
of 100 gram vet.
302 Algemeen 100 gram kaas of 125 gram
korstloze kaas.
303 Algemeen 2 eieren.
304 Algemeen
tot het publiek, opnieuw in l’Intransi- 1 298 Algemeen
299 Algemeen 50 gram thee.
300 Algemeen 225 gram huishoudzeep of
180 gram toiletzeep.
B 309 200 gram kaas of 250 gram korstloze
kaas.
B 310, C 311 1 ei.
BONKAARTEN KD, KE 810.
DE NIEUWE BONNEN
Den Haag, 6 Oct. Van 10 tot en met
23 October zijn de volgende bonnen geldig:
BONNEN VOOR BROOD EN VLEES
245 Vlees 100 gram vlees (reeds aange
wezen, geldig t.m. 9 October).
284, 286 Vlees 100 gram vlees.
285 Vlees 300 gram vlees.
287-1, 287-2 Brood 800 gram brood.
288 Brood 400 gram brood.
ALLE BONKAARTEN.
289 Algemeen 400 gram brood.
290 Algemeen 250 gram boter of margarine
of 200 gram vet.
291 Algemeen 750 gram suiker, boterham-
strooisel enz., óf 1500 gram jam, stroop,
enz., öf 750 gram versnaperingen.
BONKAARTEN KA, KB. KC 810.
295 Algemeen 250 gram boter of margarine
of 200 gram vet.
296 Algemeen 200 gram kaas of 250 gram
korstloze kaas.
297 Algemeen 1 ei.
4 t 125 gram koffie.
te rekenen, bracht men er een
>- hem tien duizend talenten schuldig
gevangene hij echter niets had
1
-.et berucht geworden artikel van Pater j
LL-.ger begint als volgt:
•„Indien een klein meisje van een jaar of naar wierP zich neder en smeekte hem, en zeide
J van een bos geschonden 1 3eduld met mij, en ik zal alles betalen. De
onverlaat, dan zal heel haar i ^eer nu medelijden met dien knecht, liet
door j hem gaan en schold hem de schuld kwijt. Maar
die dienaar ging en ontmoette een zijner mede-
knechten, die hem honderd tienlingen schuldig
was, greep hem tot worgens toe bij de keel en
zeide: Betaal wat gij schuldig zijt. En zijn mede-
knecht wierp zich neder, smeekte hem, en zeide:
Heb geduld met mij, en ik zal- u alles betalen.
Doch de andere wilde niet, maar ging heen en
en liet hem in de kerker werpen, totdat hij de
schuld betalen zou. Toen nu zijn medeknechten
zagen wat er plaats greep, werden zij diep be
droefd en kwamen hun meester alles vertellen
Toen liet zijn heer hem roepen en zeide hem;
Boze knecht, de gehele schuld heb ik u kwijtge
scholden, .omdat gij het mij gevraagd hebt,
moest gij dan ook niet u ontfermen over uw.me-
deknecht, gelijkt zelf mij ontfermd heb over u?
En in zijn toorn leverde de heer hem aan de ge
hele schuld had voldaan. Zo zal ook mijn he
melse Vader met u handelen, als niet ieder van
u zijn broer van harte vergeeft.
men van'amnestie) een hoogtepunt. Juist in
die dagen zou beslist worden over het lot
Bassompierre. Op 19 April verscheen
de bekende Domini- ken b’j een koning, die afrekening wilde houden
verklaarde de rechtse met zijn dienaren. En toen hij begonnen “was af
voor hem, die
j was. Daar
om te betalen, bevaj zijn
meester, hem vrouw en kinderen en alles wat hij
bezat te verkopen en zo te betalen. Maar de die-
„Het is om te sterven van schaamte,'mens
te zijn en christen en toch te moeten zien
hoe we weer op weg zijn naar een nieuwe
ramp. Wij horen allen solidair te zijn in het
goede en in het kwade, we zijn voor elkaar
verantwoordelijk. Nooit was het woord van
Sint Paulus van een meer dringende ver
plichting: Vincere in bono malum: het kwade
moet in het goede overwonnen worden.”
Zo schrijft een der bekendste Franse
priesters van de naoorlogse tijd, Pater Ray
mond-Leopold Bruckberger O.P. („Père
Bruck” heette hij overal) in het laatste num
mer van zijn in Augustus overleden
maandblad „Le Cheval de Troie”, Het Paard
van Troje.
Om te begrijpen wat
men enigszins dat blad
achter stond kennen.
Le Cheval de Troie, een voornaam en ver
zorgd uitgegeven „litterair maandblad van
doctrine en cultuur”, zoals het zichzelf noemt,
was een van de vele artistieke gewassen uit
de wilde tuin, die het bevrijde Parijs op
papiergebied bood. Tussen de vele andere
soortgelijke bladen echter viel deze publi
catie op door het feit, dat een priester er
hoofdredacteur va.n was, die met tal van be
kende andersdenkende of ongelovige auteurs
een vrije en „noncomformistische” dialoog
trachtte gaande te houden. Vandaar dat in
de acht nummers, die tot heden van Pater
Bruckberger’s Revue verschenen zijn, een
merkwaardige verzameling van schrijvers
aan het woord gekomen is, die men niet vaak
onder één dak en dan nog in het huis van
een pater verenigd ziet: Malraux en Ber-
nanos, Maritain en Koestier, Cendrars en
Gilson, Camüs en Mauriac, Gabriel Marcel
en Jouhandeau. Het laatste nummer van dit
katholiek-litteraire apostolaatswerk bevat,
om een voorbeeld te noemen, naast elkaar
teksten van of over Malraux, de Heilige
Catharina van Siena, Baudelaire, kolonel
Lawrence of Arabia, Marcel Aymé en Gra
ham Greene
Mari van opspraak.
De centrale figuur dezer veelzijdige ge
meenschap was de monumentale, hartelijke
en enthousiaste Dominicaan Raymond Bruck
berger, aan wiens persoonlijkheid zoveel
zulk een horribel avontuur.”
Het kind is Frankrijk, de onverlaat Pétain,
dit blijkt uit de verdere loop van het artikel,
waarin deze beeldspraak wordt doorgevoerd
op een wijze die niet eens meer cru heten
mag. Père betoogt dan, dat het leven van
Petain niets waard mag heten, dat honderden
jonge collaborateurs gestorven zijn, omdat
ze de eed van trouw aan die grijsaard gehou
den hebben en dat Pétain hen nooit van die
eed verlost heeft. Hij besluit: „Ik ben bij het
proces tegen Darnand geweest en bij zijn
executie, eri ik heb met eigen handen het lijk
van deze soldaat helpen wegvoeren, die door
F^fcse kogels gefusilleerd is wegens hoog-
vWaad...” (Dit zou dan Pétain’s schuld
zijn
Pater Bruckberger’s uitval verwekte
enorm schandaal. Doch op dezelfde avond,
19 April, begaf hij zich haar de President der
Republiek om een laatste poging tot redding
voor Bassompierre te ondernemen. Daarbij
overhandigde hij een smeekschrift, waarin
hij zijn eigen leven aanbood om dat van zijn
jonge vriend te redden.
Mijnheer de President, betoogde hij, zo
vaak reeds heb ik geïntervenieerd in naam
van bedroefde gezinnen of in naam der
barmhartigheid. Thans vraag ik persoonlijk
om hulp voor een vroegere frontkameraad.
Ik heb Frankrijk loyaal gediend. Laat MIJ
de plaats van Bassompierre innemen bij de
executie, of schenk MIJ gratie. Ik heb zovele
vrienden zien sterven, vallend in de oorlog
of vermoord in het verzet. Ik smeek u. dood
deze man niet, die ondanks grote fouten eefl
goed solaaat was in 1940. Talloze mensen
hebben van hem verklaard dat hij „een pro
per type” is. Een broer van hem sneuvelde
in De Gaulle’s leger in 1945. Zijn familie
heeft reeds genoeg bloed geofferd voor
Frankrijk.
Het enige antwoord op deze dramatische
démarche was het executiesalvo, dat nauwe
lijks twaalf uren later, op de vroege Maan
dagmorgen van 20 April, Jean de Bassom
pierre doorzeefde. Zijn laatste kreet was: Dat
God mijn vaderland bescherme.
Slotscène.
Twee dagen later, op 22 April, publiceerde
Pater Bruckberger opnieuw een hoofdartikcl
in de Intransigeant, waaruit bleek dat hij,
hoewel tot het laatste ogenblik op gratie
rekkend, óók aanwezig geweest wes bij
dc^ftecutie van Bassompierre, wederom als
aalmoezenier. Na Darnand dus thans ook
de tweede frontkameraad uit 1940 men
denke toch de bittere gevoelens van deze
priester in.
Hij schrijft in genoemd artikel dan ook:
„...Bassompierre heeft ontzag afgedwongen
van zijn bewakers en van allen die bij de
voltrekking aanwezig waren. Ik heb hem tot
op het einde bij kunnen staan. Hij sprak
slechts woorden van noblesse en edelmoedig
heid, zonder een spoor van verbittering. Hij
trad binnen tot het Leven. Ik ben nu over
weldigd van vermoeide droefheid. Ik behoud
me voor, vroeg of laat te vertellen hoe ik
over deze executie denk.”
Intussen waren bepaalde kringen in Parijs
in opstand vanwege het eerste artikel tégen
Pétain. Daarom richtte Père Bruck zich nog-
mai f
op 26 April. Hij liet duidelijk uitkomen
dat hij Pétain aan de vooravond van Bas-
sompierre’s executie zo scherp had aangeval
len, om de communisten wind uit hun zeilen"
te nemen bij zijn pogingen om Bassompierre
te helpen. Hij heeft meende later het grote
weekblad Carrefour zijn priesterlijke waar
digheid ppgeofferd in een schendartikel. cm
als priester een vriend te kunnen redden.
Een zijner medewerkers schrijft in het Au
gustusnummer (het laatste) van Le Cheval
de Troie onder het opschrift „Wraak der
Pétainisten”, dat tengevolge van dit optre
den Pater Bruckberger door zijn geestelijke
autoriteiten genoodzaakt werd, Parijs en zijn
culturele actie te verlaten. Het tijdschrift is
voorlopig opgeheven. De royale monnik is
naar een uithoek van de Sahara gestuurd om
een „retraite van enkele jaren” te maken, in
Nu wil het wonderlijke toeval, dat Pater
Bruckberger in 1940 bij dezelfde stc^rOep
aan het front vocht als de officieren D^.ind
en Bassompierre, en diepe eerbied kreeg voor
hun roekeloze dapperheid. Tussen de drie
mannen ontstond of bestond de typische
frontkameraadschap, die zich zo vaak ont
trekt aan het begrip van hen die nooit de
doodsnood en dreiging van gevaar kenden,
en de .samensmedende macht van zulke mo
menten. Pater Bruckberger wercl bij de ge
vechten van Juni 1940 zwaar gewond, wist
vervolgens uit Duitse krijgsgevangenschap
te ontvluchten en kwam in Frankrijk terug
als verzetsfiguur, die zich tegenover zijn
vrienden Darnand en Bassompierre geplaatst
vond, wiens manschappen jacht op hem
maakten
Terwijl de priester opklom tot hoofdaal
moezenier van de Maquis, promoveerden
Darnand en Bassompierre tot leiders van de
bloedigste en meest wrede tegenspeler van
de Weerstand, de Milice. Na de bevrijding
werden de rollen natuurlijk omgekeerd. Doch
Pater Bruckberger bezat de grootmoedigheid
publiek om gratie te vragen voor de bijzon
der gehate Darnand. Deze werd niet toege
staan en als aalmoezenier vergezelde de
priester zijn vroegere vriend naar de execu-
tiepaal.
In het voorjaar van 1948 kwam Bassom-
pierre aan deheurt.
aspecten waren als vreemde vogels onder het
weet dat deze priester achtereenvolgens j schap opgeroepen, die Darnand omringde.
»z>f irxli f-n n 1i cf üóboi-n icf 1z~ï/~r cxrr'ii' xi ri 11 i J L.D 1x‘_ 1 K 7t i i
ger, daarna verzetsleider, bezieler der clan- i bekleed, stond hij persoonlijk niet bekend als
destiene pers, bij de bevrijding Generaal- terrorist en moordenaar, integendeel: toen
lens de bezetting door de verzetsorgani-
saties een lijst een zeer lange lijst was
opgemaakt van de Milice-leiders die geruis
loos geliquideerd 'mochten worden, ^Bp'd
vóór Bassompierre nadrukkelijk om uitzon
dering gevraagd, daar men deze figuur wilde
sparen.
De situatie in Frankrijk kennend waar
de communisten nog altijd een onevenredig
grote invloed uitoefenen in de politieke
rechtspraak (dank zij een geraffineerde com
binatie van rode benoemingen in 1945)
was het evenwel onvermijdelijk dat Bassom
pierre ter dood veroordeeld zou worden.
Onmiddellijk werd door een kring van
vooraanstaande Parijse figuren politici,
journalisten, kunstenaars, en natuurlijk Pater
Bruckberger zelf gratie gevraagd. Een
der voormannen van het verzet, Henri
d’Astier de la Vigerie (die in het voorjaar
van 1947 nog België en Nederland bezocht
op een voordrachtreis) liet via de advocaten
van Bassompierre een beroep doen op Presi
dent Auriol, om het vonnis niet te voltrekken.
De uitspraak was gevallen op 17 Jai|fcri
1948. De maanden Februari en Maart^m-
gen voorbij zonder reactie der autoriteiten.
Toen kwam de openbare mening in Frank
rijk plotseling in beroering,' doordat, zoals
men zich herinnert, een comité van Parijse
hoogwaardigheidsbekleders waarbij bis
schoppen, leden der Académie etc. een
oproep publiceerde om Pétain, de levens
lang naar een eiland-gevangenis verbannen
grijsaard, vrij te laten. Van de meest intole
rante zijde de communisten natuurlijk
werd felle agitatie gevoerd tegen de pogin
gen om het lot van zulke bekende collabora
teurs te verzachten.
Dit was Pater Bruckberger’s uur.
Het befaamde artikel.
Medio April bereikte deze agitatie (vóór 1
of tegen Pétain, voor of tegen bepaalde vor- i
Jaargang
851
Zaterdag 9 October 1948
Verschijnt iedere Zaterdag. Prijs f2.5O per half jaar. Advertentie prijs 4
Redacteur: J. C. Rovers Chaam
Nummer 40
cent per m. m.
Uitgave: Wed. T. de Jong-Baumers, Baarie-Nassau.
■QMa
