en
Nieuws- en Advertentieblad
Weekblad voor Baarle-Nassau-Hertog en Omstreken.
Baade's
„HELPT U ZELF"
Wat de wensch „eet smakelijk’*
in de middeleeuwen zeggen wilde
1945.
meest uiteenlopende vormen.
herstel van ons land, aldus de Rijks land-
Op de eerste plaats echter, zoo eenig-
■i
voor
In een groot deel van ons land hebben
we nu reeds bijna twee jaren onze vrij
heid terug. De toestand is voor den land
bouw wel een beetje verbeterd Verschil
lende crisismaatregelen zijn opgeheven
tot groote vreugde van de boeren, die zo
buitengewoon groote waarde hechten aan
de vrijheid op hun bedrijf. Sabotteerden
de boeren de dwangmaatregelen tijdens
de bezetting zooveel mogelijk, thans le-
veelheden opgediend en wel in verschil- ven ook zij in vrij Nederland. En evenals
lende vormen, ieder gerecht n.l. vereiste op alle Nederlanders rust ook op hen de
aparte broodsoorten, gebakken in de plicht ernstig mede te werken aan het
meest uiteenlopende vormen. j herstel van ons land, aldus de Rijks land-
De tafel zelf was belegd met een groot j bouwconsulent Dr. Ir. J. H. F. Deckers
EVANGELIE VAN DEN ZONDAG.
Wanneer wij heden ten dage ons aan
tafel begeven en het „eet smakelijk” wen
schen aan onze mede-tafelgenooten, dan
is dat, vergeleken met een zelfde tafel uit
de middeleeuwen, een hemelsbreed ver
schil. Het was n.l. gewoonte om zoveel
mogelijk van de verschillende gerechten
ter tafel te brengen.
Allereerst willen wij eens zien welke
gerechten er zo al waren in die dagen.
Wie n.l. denkt dat b.v. groenten een be
langrijkste plaats innamen, vergist zich
schromelijk! Groente werd bijna uitslui
tend gebruikt ter bereiding van verschil
lende vleessoorten Een enkele maal vin
den wij dat b.v. knofluick, heden ten da
ge bekend als knoflook, tusschen het
voorgerecht en den hoofdschotel werd
opgediend. Van andere groenten vinden
we bitter weinig op de spijskaarten ver
meld.
Als belangrijkste gang vinden wij de
verschillende vleessoorten. Het doet ons
nu vreemd aan te hooren, hoe de middel
eeuwse lieden zich te goed konden doen
aan soms wel elf verschillende vlees
soorten, meestal bestaande uit allerlei
soorten wild.
Enkele van deze soorten waren o.a.
kraanvogels, reigers, scholfhoenders.
wachtels, pauwen, roerdompen, spreeu
wen, piepkuikens en duiven. Vele van
deze dieren munte nu niet bepaald uit in
malsheid, reden waarom men hen tegen
woordig niet meer ter tafel ziet verschij
nen. Wanneer dan ook een middeleeuw
se gedienstige des morgens haar inkoo-
pen ging doen, was haar eerste gang naar
de wildmarkt. Ook konijnen werden veel
vuldig gegeten.
Op vastendagen werd de tafel overla
den met vissoorten. Ook hier werd de va
riatie sterk overdreven, want bruinvis,
walvis en zeehond waren „geliefde” spij
zen. Een merkwaardigheid is wel, dat in
die dagen reeds algemeen haring werd
gegeten, iets wat velen onder ons wel
niet zullen weten.
Brood werd eveneens in groote hoe-
zeer'duur.
Bij het groote graantekort over de ge-
heele wereld zijn de vooruitzichten voor
den a. s. winter ook weinig bemoedigend.
Nederland zal op de eerste plaats aange
wezen zijn op het hier te lande geteelde
graan.
Toch willen velen onzer landbonwers
vee houden en de kleine zandboeren
moeten dit zelfs doen, om een bestaan te
kunnen vinden voor hun vaak zeer groo
te gezinnen.
Als stelregel geldt voor allen: „Helpt
U zelf”! Daarvoor wil ik de volgende
maatregelen aanbevelen.
Het grasland moet ook in de zomer zo
goed mogelijk'verzorgd worden. Het vee
moet geweid worden in kleine percelen.
Groote stukken giasland moeten doorge
deeld worden, opdat het vee vaak omge
weid kan worden telkens in jong gras,
waardoor de melkopbrengst veel grooter
zal zijn. Na het omweiden moeten de bos
sen gemaaid worden en moet alle mest
zorgvuldig gebroken worden. Men zal
meer en beter gras krijgen. Waar het
maar eenigzins mogelijk is moet hooi ge
wonnen worden. Door goede toepassing
van het moderne omweidingssysteem zal
men ook hiertoe beter in staat zijn. Wie
vee wil houden en bouwland ter beschik
king heeft, moet alles in het werk stellen
om zoveel mogelijk zelf voeder te winnen
De granen kunnen niet gemist worden
\Zoor de menschelijke voeding en zijn bo
vendien veel te duur voor veevoeder.
Daarom zelf veel ander veevoeder te
len.
Laat geen grond braak liggen! Thans
is het nog tijd om op alle ledige percelen,
op hoeken en kanten, wat te telen.
Kippen- en varkenshouders moeten
eens nagaan of ze hier of daar nog niet ‘n
stukje land met mais kunnen bezaaien.
Ook koolrapen kunnen nu nog gezaaid
worden. Heeft men een stuk land, waar
op men geen gewoon gewas meer meent
te kunnen winnen, probeert dan eens, nu
terstond, voederlupinen zoo mogelijk ge
mengd met serradella er op te zaaien.
Alles wat er aan veevoeder afgehaald kan
worden is winst en het land wordt er in
kend kan niet worden dat zoo een mid
deleeuwse tafel met haar omgeving een
schitterende aanblik gegeven moet heb
ben, zo romantis en feëriek zelfs dat wij
deze ons heden slechts met moeite kun
nen indenken.
De gasten werden tijdens het diner
veelal onthaald op muziek, ook traden
dikwijls z.g. „sprooksprekers” op. De
grootste eer kon men met dergelijke ge
legenheden behalen indien men de ver
schillende gangen zoo snel mogelijk el
kander lietopFvolgen, dit wasechter geen
reden voor de gasten om haastig te eten
men zorgde er voor dat steeds enkele
schalen van de eerste gangen bleven
staan.
Er bestaat een ^terkere uitdrukking
voor de benaming „eten” deze benaming
is wel de juiste voor onze middeleeuwse
voorouders, want als men de verhalen
uit dien tijd leest, krijgt men onwillekeu
rig den indruk, dat wij eigenlijk afstam
men van voorouders, die „holle bolle
Gijzen” in den ware zin des woords wa
ren. Veelvuldig waren dan ook de waar
schuwingen der „heelmeesters” in die
dagen tegen onmatigheid en gulzigheid.
Om de stemming nog te verhogen werd
er natuurlijk ook behoorlijk gedronken,
hetgeen weer ten gevolge had dat vele
gasten dieper in "net glaasje keken dan
netjes was. Voor dergelijke lieden had
men speciale maatregelen getroffen, zij
konden hun roes in een eenzaam hoekje
rustig uitslapen.
Al met al zullen onze geachte lezers
wel tot de conclusie gekomen zijn dat de
wens „eet smakelijk” in de-middeleeu
wen heel wat in zich hield!
tafellaken. In den beginne was het ge- 1
woonte, dat men een gemeenschappelijk
servet had, dit was een lange strook wit
linnen welke losjes over de schoot der
gasten hing. Later vinden wij de afzon-,
derlijke servetten pas.
Het eetgerei was eveneens een be
langrijk onderdeel. Ook hier weer treffen
wij een sterk overdreven gewoonte aan.
Lepels van goud, kostbare schalen, on
telbare kannen en kruiken, hoofdzakelijk
gevuld met bier en wijn en prachtig ver
sierde zilveren specerijenstellen. Ont
in zijn radiorede.
De bedrijven zijn in den bezettingstijd
reeds aanpast moeten worden aan een
sterk gewijzigde toestand. Er kwam steeds
minder „krachtvoeder en steeds minder
kunstmest. Onze landbouwers, die, dank
zij het landbouwonderwijs, dat bijna alle
genoten hebben, goed theoretisch land
bouwkundig ontwikkeld zijn, hebben zich
aardig weten te redden. Ook thans nog
komt er weinig kunstmest en veevoeder
En de arbeidskiachten zijn zeer schaars. elk geval beter van.
en alles, alles, wat de boer nodig heeft, is
I 41 Jaargang.
Zaterdag 1 Juni
MMI
Redacteur: Emiel de Jong.
Hoofdstuk 16, 1-4
In dien tijd zeide Jezus tot zijn leerlingen: Wan
neer echter de Helper komt, dien Ik u zenden
zal van wege den Vader, de Geest der waarheid
die van den Vader uitgaat, dan zal Hij van Mij
getuigen. Doch getuigt ook gij, wijl ge van het
begin met Mij zijt. Dit heb Ik tot u gesproken op
dat het u geen struikelblok worde. Men zal u uit
de synagogen bannen, ja hetuur komt, dat alwie
u het leven beneemt, eeredienst zal meenen te
bewijzen aan God. En dit zal men u aandoen,
wijl men nog den Vader kent noch. Mij Maar dit
heb Ik tot u gesproken, opdat ge, als het uur ge
komen is, u herinneren moogt, dat Ik het u ge
zegd heb.
Nummer 22.
Uitgave: Drukkerij E. de Jong, Baarle-Nassau.
