ARBEID.
J
WEEKBLAD VOOR BAADLE-NASSAU-
HERTOG EN OMSTREKEN
UITG. ELECTRISCHE DRUKKERIJ
«DE JONG BAADLE-NASSAU
Voortschrijdende We tenschap
29e Jaargang
20 OCTOBER 1934
No. 42
I
t
Toenemende
bewapening
J
FEUILLETON,
uitgedrukt.
Mijn Fritsjejubelde Tilla, ik heb je
in langen tijd niet gezien!
Zij omhelsde haren broeder.
Wat ben jij een knappe dame gewor
den, lachte de groote man, maar je hebt
een taille, dat ik ze wel met m’n hand zou
omspannen kunnen
Mathilda lachte hartelijk.
Je bent nu zeker erg geleerd, he klei
ne?
Hm! Wil je bij mij les nemen? vroeg
zij plagend.
Wie weet, misschien wel, antwoordde
Frits, op haren toon ingaande. Broer en
zuster genoten zeer van hun bijeenzijn.
Het gaat je immers goed, m’n jongen
vroeg Forster zijnen stiefzoon, dien hij
als zijn eigen kind liefhad.
Ja, vader; ik hoop mij later zelf te ves
tigen als baas, luidde het antwoord; ik
heb het aan u te danken, dat u mij een
eerbaar vak liet leeren, het geeft goed
brood.
Toen Ulrich von Landowaan Mathilda
zijn liefde verklaarde, bracht het jonge
meisje een slapeloozen nacht door: zij
was als bedwelmd door haar geluk. Zij
nam hare ouders in 't vertrouwen en bei
den waren door het aanzoek verschrikt:
zij voorzagen botsingen, voortspruitende
uit het verschil in stand. Jobst von Lan-
dow immers stond overal bekend om zijn
adeltrots. Albert Forster en zijne brave
vrouw zouden hunne dochter veel liever
verloofd gezien hebben met een man uit
hunnen eigen kring. Dat zeide de eenvou
dige koopman dan ook ronduit tot den
jongen aristocraat, toen Ulrich in volle
parade-uniform verscheen, om de bruid
uit de hand haars vaders te ontvangen.
Maar de lentefrissche liefde der jongelui
legde aan alle bedenkingen het zwijgen
op,juichend sloot de kranige officier
zijne verloofde in de armen.
Op den morgen, nadat de aankondiging
van Ulrichs verloving in Reikinnen aan
gekomen was, ontving de jonge bruide
gom een telegram van Jobst:
Verwacht mij met den trein van vijf uur.
Jobst, Graaf Landow.
Het was goed, dat Ulrich vandaag druk
ken dienst had, Tilla verwachtte hem
eerst tegen den avond, zij mocht niet gis
sen, welk een storm haren beminde
wachtte.
De soldaten verwonderden zich heden
over hunnen luitenant, die in korte, drifti
ge woorden heden zijn bevelen gaf en er
buitengewoon ernstig uitzag. Tegen
twaalven waren de oefeningen afgeloopen
vroolijk zongen de soldaten, zooals zij
Verzomering der gewassen.
II
Vanuit Rusland is kort geleden iets
nieuws en in dit geval klaarblijkelijk iets
goeds tot ons gekomen.
Wij bedoelen de jarowisatie, wat wil
zeggen; verzomering onzer gewassen.
Een Russisch geleerde, die uit de be
roemde verzameling van 7000 tarweva-
Is de wereld waanzinnig?
Het schijnt wel dat de wereld waan
zinnig is geworden. Ofschoon ieder wel
denkend mensch den oorlog haat en ver
afschuwt, bereidt heel de wereld zich
weer voor op een nieuwe menschenslach-
ting. Het is nu meer dan ooit tijd om een
vredesactie te voeren en de vredesge-
dachte te verspreiden; de brute kracht
van het geweld moet plaats maken voor
de moreele macht van het recht. In dit
verband geven we gaarne plaats aan een
korte beschouwing uit „de Gelderlander”
die onder bovenstaand opschrift waar
schuwt tegen de toenemende bewapening
Een golf van wantrouwen vaart over
ons werelddeel, over de geheele wereld
feitelijk.
Mussolini zei dezer dagen in een inter-
vieuw, dat het geloof aan een vredelie
vende Duitsche regeering is verdwenen
en dat bewapening het eenige middel is
om ’t Duitsche vraagstuk op te lossen.
Polen is bezig zijn weermacht te ver-
grooten, Belgie neemt zijn toevlucht rot
gekleurde troepen, Frankrijk versterkt
zijn grenzen, Duitschland drilt zijn S. A.
en S. S.-formaties tot in de perfectie. An
dere staten, ook de kleine, vreezen dat
hnn verdedigingsmiddelen achterop ra
ken. In één woord, Europa wordt meer
en meer één groote kazerne. Ver weg
staan Japan en de Ver. Staten in fel wan
trouwen tegenover elkaar.
Gaat de wereld wederom naar een al-
gemeene bewapening tot het uiterste? Is
het beruchte woord van vóór 1914: si vis
pacem, para bellum als gij den vrede wilt
maakt u gereed tot den oorlog, het parool
van het heden geworden?
Het heeft er helaas veel van.
Verder dan ooit is het menschdom ver
wijderd van de groote waarheid, welke
Paus Benedictus XV regeeringen en vol
ken vooroogen hield: de brute kracht van
't geweld moet plaats maken voor de mo
reele macht van het recht.
Een koortsachtig geprikkel nationalis
me dreigt de volken in nieuwe gevaren te
storten.
Gevaren, grooter nog dan in 1914.
Want wie durft er twijfelen aan de be
nauwende waarheid, dat een oorlog van
tot de tanden gewapende staten de onder
gang zal worden van de ^beschaving, de
ruïne van het menschelijk geslacht?
Als de grooten voorgaan, worden de
kleinen tot navolging gedwongen. Niet,
omdat ze blind zijn voor de gevaren, wel
ke de nieuwe bewapeningswedloop met
zich brengt, maar omdat ze ais instinct
matig naar afweer van de opdoemende
dreiging zoeken.
Terwijl het economische raderwerk is
ontredderd, worden milioenen besteed
aan een steeds sterkere bewapening, nog
gevoed daarenboven, althans ten deele
gevoed door gewetenlooze wapenfabri
kanten zooals de bekende commissie in
Amerika voor den dag heeft gebracht.
De volken bevinden zich op een hel
lend vlak en naarmate hun invloed in ge
lijkgeschakelde parlementen vrijwel tot
nul is gereduceerd, isde|verantwoordelijk-
heid der andere volksvertegenwoordigin
gen nog des te meer gestegen.
Van die volken zal een initiatief moe
ten uitgaan om de ruïneerenden en vre-
des gevaarlijken bewapeningsroes tot
stand te brengen.
Menschelijkerwijze gesproken lijken
de kansen daarop gering.
Maar ’s werelds loop wordt niet bepaald
door menschen, doch door God.
Die verheven waarheid moet allen, die
van goeden wil zijn, tot Hem doen bidden,
de regeerders tot inkeer te doen komen.
En als actie daarnaast elk degelijk ini
tiatief helpen steunen, dat de leuze van
gelijktijdige en evenredige ontwapening
meestal bij ’t naar-huis-gaan gewoon wa
ren. Anders had Ulrich hen daartoe aan
gespoord en soms ook de wijzen meege-
neuried; vandaag echter reed hij stil aan
de spits, achteloos in den zadel zittend.
Maar eensklaps vermande hij zich, rekte
zijn kranige gestalte uit en groette op
krijgsmanswijze Een jong meisje ont
moette hem. Het was Tilla, die van hare
zangles huiswaarts keerde.
Slechts eenmaal bloeit in 't jaar de Mei
Slechts eenmaal in 't leven de liefde.
zongen de dragonders in ’t voorbijrijden.
Met innige uitdrukking rusten de donke
re oogen van Tilla op het schoone gelaat
van haren verloofde. Dit korte oogenblik
was voldoende geweest, om den jongen
officier zijn veerkracht te hergeven. Hij
draafde voor zijn manschappen uit en
steeg met rinkelenden sabel uit den zadel,
terwijl hij zijn oppasser de teugels toe
wierp.
Tegen vijf uur stond hij kalm op het
perron aan ’t station zijn broeder af te
wachten.
Buigen of bersten, luidde de wapen
spreuk van zijn geslacht; daarnaar had
den de Landows in de middeleeuwen ge
handeld, als zij den vijand in verbitterden
strijd bevochten. Buigen of bersten, dacht
Ulrich op het zien van Jobst, op wiens ge-
ut
rieteiten de beste moest zoeken, kwam
tot de overtuiging, dat men het zaaizaad
voor het zaaien ontwikkelingsfactoren kan
toebrengen, waardoor de plant, welke uit
dit zaad ontstaat deze ontwikkelingsperi
ode niet meer behoeft door te loopen.
Zoo moet wintertarwe in de ontwikke
lingsperiode lage temperatuur en veel
duisternis ondervinden. Daarom bloeit
wintertarwe, die in het voorjaar gezaaid
is, niet in dat zelfde jaar, want de noodige
koude en duisternis, die anders in den
winter hun invloed lieten gelden, kunnen
niet inwerken als het zaad in het voorjaar
gezaaid wordt.
Men ontdekt nu, dat men deze koude
en duisternis wel vooraf hun invloed kon
laten uitoefenen, wanneer men tarwe heel
eventjes laat kiemen en dan het zaad ge
durende 40 a 42 dagen op lage tempera
tuur houdt (tusschen 2 en 4 graden c.)
Dan zal wintertarwe, in het voorjaar ge
zaaid, datzelfde jaar op de gewone tijd
geoogst kunnen worden. Ook in Italië
heeft men dit ontdekt en het vorig jaar
reeds proeven genomen met goed resul
taat.
Het mooie is, dat men het behandelde
zaad niet dadelijk behoeft uit te zaaien.
Men kan het ook drogen en later uitzaai
en.
Dit gaat ook met andere zaaizaden op.
De voor ontwikkeling van de plant ver-
eischte factoren kan men op het zaaizaad
reeds laten inwerken. Dit geeft veel mo
gelijkheden. Korter groeiperiode en zui
verder en regelmatiger inwerken der fac
toren. Met verschillende zaaizaden neemt
men nauwkeurige proeven. Ook in ons
land. Straks koopt men niet alleen ont
smet, doch ook „gejarowiseerd” zaaizaad.
Of past zelf deze „verzomering” toe.
Dure toestellen of benoodigdheden ver-
eischt het niet.
Alleen eenige secuurheid van hande
len.
weer naar den voorgrond brengt.
Die leuze is heusch, ook onder de don
kere omstandigheden van thans, geen
ijdele leuze.
Mits ze maar gedragen wordt door den
waren vredeswil en door de algemeene
overtuiging, dat met Gods onmisbare hulp
de wereld voor staking van den bewape
ningswedloop is te winnen.
Ook dan nog, wanneer ook kleine sta
ten, zooals de onze, zich door de houding
van de grooten gedwongen zien, hun ver-
dedigingsmacht te versterken.
Zoo juist lezen we, dat Neville Cham
berlain op het congres der conservatieve
partij heeft verklaard: er is, met betrek
king tot de ontwapening, een middenweg
gevonden tusschen overhaasting aan de
eeiie zijde en een lijdzaam toezien aan
den anderen kant, dat ernstige gevolgen
zou kunnen hebben.
Een verklaring, welke er op wijst, dat
alle vrienden van den vrede, dus ook van
gelijktijdige en evenredige bewapenings-
vermindering, hun actie thans minder
dan ooit moeten opgeven.
Lijdzaam toezien beteekent ook hier
een in de kaart spelen van ontbindende
krachten. Hoe sterker en algemeener de
stemmen opklinken en blijven opklinken
voor beperking vanden bewapeningswed-
ijver, des te eer en des te grooter de kans,
dat ze in de parlementen en bij de regee
ringen weerklank vinden.
4
Een eenige docher was het echtpaar
Forster geboren, dat de naam Mathilda
had ontvangen.
Het knappe bij-de-hande kind genoot
eene voortreffelijke opvoeding: Zij be
zocht in Cassel eene hoogere school en
maakte op zeventienjarige leeftijd het
examen als onderwijzeres. Juichend vloog
zij hare moeder om den hals en riep har
telijk uit:
Hier ben ik weer en nu help ik u in de
huishouding.
En voor u, lieve, oude vader stop ik de
PijP-
Met stralende oogen omhelsde zij bei
de ouders. Daar Forster sukkelde, ver
huisde de familie kort daarop naar Gum-
binnen; hier bezocht de jonge Schultze
de zijnen. Hij geminde zijne veel jongere
zuster innig en hing met kinderlijke ver-
eering aan vader en moeder.
Frits Schultze was een groote, flinke
manhij leek in ’t geheel niet op de knap
pe Mathilda, zijn gezicht was niet mooi
en toch zeer innemend door den trek van
goedhartigheid en oprechtheid daarop
BAADLE S NIEUWS EN
ADVERTENTIE BLAD
ir