WEEKBLAD VOOR BAADLE-NAS5AU-
HERTOG EN OMSTREKEN
UITG. ELECTRISCHE DRUKKERIJ
DE JONG BAARLE-NASSAU
Bi
HET HEIDEBLOEMPJE.
Een maatschappelijke kanker
29e Jaargang
8 SEPTEMBER 1934
No. 36
1
Ij
a
FEUILLETON*
J
Het afbetalings-systeem heeft reeds
heel wat ellende teweeg gebracht.
Het is direct geen alledaagsche gebeur
tenis, wanneer een rechter van de hoogte
zijner zetel, waarop hij krachtens zijn
ambt is geplaatst, zich tot de Pers neder-
buigt, om een verzoek te doen, ten einde
middels dit openbaar lichaam het publiek
te waarschuwen tegen een steeds voort
woekerend maatschappelijk euvel, waar
op ook van de zijde der Dagbladpers reeds
eerder en meerdere malen de publiek aan
dacht is gevestigd geworden, aldus de
Resb. Wij doelen hier op het dikwijls zoo
funest gebleken afbetalingssysteem, en
waarbij veelal aan lieden, van wien te vo
ren reeds kan worden bepaald, dat zij nim
mer aan hen voorgelegde bepalingen zul
len kunnen voldoen, allerlei meest luxe
voorwerpen radio’s, gramafoons, elec-
trische stofzuigers en strijkijzers e.d.
in huurkoop worden afgegeven.
Veelal handelen dergelijke lieden on
der den dwang van de agenten, colpor
teurs e.d. die eenerzijds op hunne beurt
wederon van hoogerhand tot afzet hunner
artikelen worden gedwongen en bij wien
ook meestentijds vooral het behalen van
een in het vooruitzicht gestelde provisie
op den voorgrond treedt.
Men staat eenvoudig verbaasd, hoe
ook zelfs in onze dagen van malaise en
werkloosheid op de meest lichtzinnige
wijze, voorwerpen van meestal ver over
de honderd gulden en meer, op z.g. ge
makkelijke afbetalingsvoorwaarden wor
den gegeven aan lieden, die nauwelijks
in staat zijn één enkele termijn daarvan
te betalen. Meestal duurt het dan ook niet
lang of dergelijke voorwerpen van waar
de verwisselen gewoonlijk door den nood
gedwongen, spoedig van eigenaar, zelfs
al weet de houder dezer voorwerpen dat
het hem, of haar niet geoorloofd is voor-
10
Dat ik den Candidaat ergens zou aan
treffen, behoefte ik niet te vreezen; hij
had na de Bruiloft, die spoedig op de ver
loving volgde, tot mijn niet geringe ver
lichting, verplaatsing aangevraagd. Mijn
vroegere liefde voor hem en de smart om
zijn verlies waren spoedig vergeten; ik
begon er zelfs aan te twijfelen, of ik den
onwaardige wel ooit waarachtig had be
mind.
Slechts zijn betooverend uiterlijk en
zijn innemende manieren hadden mijne
kinderlijke bewondering opgewekt. Zulk
een schoonen, eleganten heer had ik in
Weidelust nooit gezienuitwendig scheen
hij mij de verpersoonlijking van mijn ide
aal, vandaar dat ik hem ook al de edele
inwendige eigenschappen toeschreef,
waarmede de helden mijner leesboeken
steeds waren toegerust. Toen de illussie,
die mijn verbeeldingskracht had betoo-
verd, geweken was, toen zijn karakter
zich in al zijn laagheid aan mij onthulde,
toen verdween ook zijn beeld uit mijne
ziel Ik had immers niet hem bemind,
maar een schepping mijner fantasie.
aleer dit geheel is afbetaald, van de hand
te mogen doen.
Gelijk gezegd treedt de nood, meestal
in den vorm van ziekte of werkloosheid
hier als zij het dan al als heele slechte
raadgever op en tracht men van den
nood een deugd, hier dan natuurlijk een
ondeugd te maken.
Bijna geen strafzitting kunnen wij meer
bijwonen zonder een of meerdere gevab
len van ontijdige verkoop dezer voor de
koopers althans veelal kostbare afbeta-
lingsartikelen, te hebben medegemaakt.
In zeer veel van dergelijke gevallen
heeft de leverancier-getuige, nevens de
schade welke hij moet lijden en met
recht en reden nog een ernstige beris
ping van den rechter in ontvangst te ne
men over de lichtvaardige wijze waarop
hij transacties met meestal insolvabele
personen afsluit.
Doch ook het publiek hetwelk in het
algemeen niet wijzer is en tegen de schoon
schijnende aanbiedingen van het meestal
verlokkend artikel weinig of geen weer
stand weet te bieden moet, en hier
doelde de rechter voorzeker op, toen hij
zich tot ons wendde op de eerste plaats
toch meer de voorzichtigheid betrachten. ■neer succes had, is aan verschiHende
Het gemak of veelal ook het vermaak
hetwelk men op bovenstaande wijze bin
nen de muren van eigen woning tracht te
halen, kan bij verre na niet opwegen te
gen de soms namelooze ellende later over
het gezin gebracht In den regel zijn het
handige en veelal bij de rede zijnde koop
lieden, die onder allerlei schoonschijnen
de condities hun, in de oogen der a.s.
koopers zoo verlokkende artikelen aan
den man trachten te brenges en hun cliën
ten verplichtingen opleggen, welke zij bij
voorbaat reeds niet kunnen volbrengen.
De zucht naar luxe en gemak heeft
reeds menigeen den weg naar den mis
daad helpen voorbereiden en vergemak
kelijken.
Gaarne voldoen wij dan ook aan het
Waarom zou geen man van eer uit ware
genegenheid u zijn hand aanbieden?
’tWas mogelijk dat tante gelijk had.
Maar hoe zou ik hier waarheid van
valschheid kunnen onderscheiden? De
meest avontuurlijke plannen doorkruisten
mijn brein. Ik had eens gelezen, dat een
zeer schoone, schatrijke dame, die, gelijk
wijlen Penelope, door minnaars omringd
was, in het geheim een betrekking zocht
als gouvernante, als gezelschapsjuffrouw
of hoe ook de wijde wereld intre
den. Misschien ontmoette ik dan ook wel
iemand, die mij om mijzelven... Dwaze,
kinderachtige ideeën. Ik wilde immers
volstrekt niet getrouwd zijn, ik kon mij
ook alleen helpen in de wereld, ik kon
ook op mijn eigen kracht bouwen. Weer
kwam in mij de gedachte op aan het een
zame huisje in het bosch.
Hoe gelukkig was mijn vriendin Char
lotte toch. Deze had niet lang nagedacht
en gedraald, maar haar hart onvoorwaar
delijk weggeschonken aan den eersten
man den beste, die haar daarom gebeden
had. Maar voor haar bestond er ook geen
reden, om den knappen vriendelijken,
kapitein te mistrouwen. Dat ik voor haar
de les in de natuurkunde had bedorven,
was mij reeds lang door haar vergeven.
Rencke had haar al lachende verzekerd,
oorzaken te wijten. Als eerste zouden we
willen noemen haar miskenning van den
godsdienst om nog niet te spreken van
absolute ongodsdienstigheid.
Al heette het in de S.D.A.P. dat gods
dienst privaatzaak was dat maakte prac
tised niet veel verschil want de godsdienst
was en bleef contrabande. En dit is wel
de groote grief tegen deze partij. Zij wilde
aan de arbeiders cultuur brengen maar
dat wat werkelijk een hoog staande cul
tuur kan kweeken de godsdienst leed ge
weld onder den arbeid der partij. Wie lid
werd van de S.D.A.P. kon binnen korten
of langeren tijd de godsdienst afschrijven.
Zelfs nu in latere jaren er een soort re
ligieus socialisme ontstond en de strijd
op menig punt gemilderd werd bleef dat
De bittere ervaring, die mij van een
dartel, argeloos kind in een ernstig na
denkend meisje had veranderd, strekte
mij onder menig opzicht ten zegen. De
talrijke vleierijen, die mij anders zouden
hebben verblind, en verwarring en dui
sternis in mijn geest zouden hebben te
weeggebracht, lieten mij nu volkomen
ongevoelig. Ik wist immers dat het niet
om mijn armzalige persoon, maar om
mijn aardsch fortuin te doen was. Zelfs
wees ik meerdere verzoeken van achtens-
waardige heeren van de hand. Voor meis
jes van mijn slag gevoelt men geen liefde,
zeide ik tot mijzelven; en om mijn geld
wilde ik niet gezocht worden. Dan liever
alleen en eenzaam mijn levensweg ge
gaan.
Soms echter overviel mij zulk een angst
voor de eenzaamheid op de wereld, dat
ik in tranen uitbarstte.
Waarom kon men mij dan niet bemin
nen? Waarom moest aan mij onthouden
blijven, wat aan anderen werd geschon
ken als een geheel natuurlijke gave? Gij
zijt te pessimistisch, lieve kind, had tante
gezegd. Uw wantrouwen maakt u onrecht
vaardig tegenover anderen en tegenover
u zelven. Waarom zouden alle menschen
zulk een lage ziel moeten hebben als die
ellendige, in wien gij u hebt bedrogen?
dat de vrouw op de wereld is, om den
man het leven te verzoeten, en niet om
zich met zijn geleerdheid te bemoeien.
Zij vertelde mij zelfs heel vertrouwelijk,
dat toen de barbaar haar met het kookboek
voor denkende vrouwen in de handen
had gezien, hij gezegd had, dat het eten
hem veel beter smaakte als het was toe
bereid door vrouwen, die niet dachten.
En toen hij haar verdiept had gezien in
het leerrijke boek de chemie der keuken,
had hij haar verzekerd, dat de praktische
beoefening der kookkunst veel nuttiger
voor haar was, dan de studie van de ge-
heele chemie en physica te zamen.
Onbegrijpelijkerwijze was het haar
thans volkomen onverschillig, dat profes
sor Bruinsma ons niet langer zijn onder
richt waardig had gekeurd. Maar mij woog
het verdriet daarover als een Alpenlast
op de ziel. Ik had den geleerde zoo gaar
ne om vergiffenis gebeden; maar de gele
genheid daartoe deed zich niet voor. Hij
scheen mij vormelijk te vermijden. Ik trof
den professor in geen enkel gezelschap
meer. Slechts kort geleden, toen ik in het
publiek optrad op een concert dat in de
muziekzaal werd gegeven ten bate der
ongelukkiqen, die door de overstrooming
waren geteisterd, zag ik zijn edel, ernstig
gelaat van verre in het gedrang vccr-
De S. D. A. P. jubileert.
De Sociaal Democratische Arbeiders
partij heeft haar 40-jarig bestaan gevierd
en we meenen dat dit feit ook hier even
de aandacht moet worden geschonken.
Wij kunnen erkennen datdeS. D. A. P.
in die veertig jaren heel wat heeft gedaan
tot verbetering der toestanden in de ar-
beiderswereld. Veertig jaar geleden zag
het er in ons land bedroevend uit voor-
zoover het arbeidsvoorwaarden betreft:
lange arbeidsduur, laag loon, geen onge
vallen- en ziekteverzekering, slechte
woontoestanden, kinderexploitatie, enz.
Dat spoedig heel het land het onhoudba
re van dezen toestand ging inzien en dat
seen tijdperk van stevigen socialen arbeid
ging aanbreken mag mede toegeschreven
j worden aan den strijd der nieuwe partij.
Dat het harde werken van Troelstra en
velen van zijn medewerkers nog niet
gevaar van het aftrekken van den gods
dienst. De leus van „godsdienst privaat
zaak” is wel een der struikelblokken
waarop de S.D.A.P. moest stranden want
die kan door geen Christen mensch aan
vaard worden.
Zoo raakte de partij toen eenmaal de
niet- of half-christenen waren opgeslorpt
over haar hoogtepunt heen. Na het déba-
cle van het socialisme in midden Europa
waarop het onze dreef doet onze S.D.A.P.
alles om te behouden wat ze heeft maar
werfkracht gaat nog nauwelijks van haar
uit.
Een tweede oorzaak van mislukking is
geworden het principe van den klassen
strijd dat de S.D.A.P. huldigd, de principe
die de S.D.A.P. verdacht maakte bij alle
Christelijke georiënteerden die geen strijd
der klassen willen maar samenwerking.
Als we een derden factor moeten noe
men die de S.D.A.P. tegen zich had dan
zouden we dezen populair willen aandui
den als de weergalooze opschepperij van
deze partij. Ook bij de Jubileum viering
bleek weerde geweldigezelfoverschatting
waaraan de S.D.A.P. lijdt.
Alles wat voor de arbeiders bereikt is
werd bereikt door de S.D.A.P. Zij aldus
de oud-voorzitter Vliegen was de eenige
factor die in staat was de arbeiders zoo
wel stoffelijk als geestelijk uit het moeras
te halen. Zij alleen is in staat aan het ar
beidende volk vrijheid gerechtigheid en
vrede te brengen.
Maar niet alleen voor het arbeidende
deel, neen voor het heele Nederlandsche
volk is de S.D.A.P. eigenlijk de eenige
groote redder geweest.
De sociaal-democratie aldus de fractie
voorzitter Albarda is de machtigste be-
vingsfactor geweest in het Nederlandsche
volk.
We kunnen ons indenken zoo merkt de
Gldr. terecht op dat in een feestroes wel
eens dingen gezegd worden die men niet
op een goudschaaltje moet wegen maar
verzoek door een alleszins bevoegd
autoriteit die dagelijksche ondervinding
op dergelijk gebied heeft opgedaan ten
einde het publiek in het algemeen voor
veel ramp en ellende te vrijwaren.
p'
féiï
BAARLE S NIEUWS EN'
ADVERTENTIE BLAD
- - -
È5.&
