Weekblad voor Baarle-Nassau-Hertog en Omstreken
Bekendmakingen
Borneo Brieven
Zaterdag 19 Mei 1929.
25 ste jaargang &g 19.
Zaterdags
Dit blad verschijnt
MIJNHARDT’s
Het nut der bijen.
4 uur, eveneens in de R. K. Bijzon-
I
liet rivierije zoo goed als leeg Je
kon er gewoon door loepen. Groote
i en takken bedekken
en beplant met gut-
Enkele jaren geleden
voor de gutta heel
we den volgende/»
wat op en neer te wandelen, zoodat
je genoodzaakt was om te zitten of
i we dus even
wal, al was ’t dan ook in de
Hoofdpijn-Tabetten 60 ct.
Laxeer-Tabletten 60 ct.
zenuw Tabletten- .75 ct.
StaalTabletten 90 ct.
Maagtabletten - - 75 ct.
Bij Apothekers en Drogisten.
werden ze gehouden in uifgeholde
boomen later in aarden vazen, nog
later in korven en tegenwoordig
veel in kasten. Het grootste nut zag
men vroeger in de bijen, omdat ze
i deze door de
menschen werd ontnomen en ge-
aan tafel. Zeer voornaam
per dag. Maar die tijd is nu voorbij
Op ’t oogenblik is de gutta zeer
40 gld per pikol of nog
minder, voor de mindere soorten
werd maar 10 15 gld. geboden
Do groote winsten zijn er dus af, en
is de honing een zeer gezocht voed
sel, voor kinderen, de was wordt
nog gebruikt voor verschillende
doeleinden. Maar tcch is dit alles
bijzaak geworden. Het hoofddoel
w'aarvoor ze nu gehouden worden
is thans de bestuiving. We weten
dat bloemen meeldraden en stam
pers) hebben. Deeerstegeven stuif
meel Dit moet op een of andere
manier op de(n) stamper(s) gebracht
worden. Voor dit werk leent zich
bij uitstek de bij, ook wel de hom
mel. Hiervan zijn echter in het
voorjaar zeer weinig exemplaren,
bestaat, ’t Chineesch gedeelte ligt j is
op ’n eilandje in de rivier, en be
staat uit ’n vijf of zes huizen, ’n
Chin tempel met school en ’n
bioscoop
Op den oever tegenover het Chin,
gedeelte liggen de huisjes der Ma-
leiers
We lagen niet lang stil in Tajan,
maar zoo’ns even aan wal gaan,
KOSTELOOZE POKINENTING.
Burgemeester en Wethouders van
Baarle-Nassau maken bekend, dat
de gelegenheid zal zijn opengesteld
tot kostelooze inenting en herinen-
ting van hen die zich daartoe aan
melden, te Baarle-Nassau Dorp op
Woensdag, 22 Mei a s. des namid
dags om 2 uur, in de R K. Bijzonde
re Jongensschool en te Ulicoten op
dienzelfden dag, des namiddags om
te geraken.
Nu ook waren we
uur of acht aan’t varen, of ’t ma
chientje stond stil, en we
weer de i
terwijl de „kapitein”
schappen al hun 1
werk stelden, om ’t ding weer op
dreef te krijgen, wat hun na ’n
of vier gelukte.
Zoo bereikten
dag de Groote Kampoewas. Was de j laag 30
Reeds in de oudste tijden hielden
de menschen bijen. Aanvankelijk dere Jongensschool aldaar.
Ta-
jan, ’n klein plaatsje, dat uit ’n boomstammen
Chineesch on ’n Maleiscli^ gedeelte den bodem Bij gewone waterstand
i het een geweldig stroomend
riviertje, ’ri meter of zes diep De
lonting, een klein vlotje, dat nu op
den bodem lag, moet dan met sterke
ijzeren kettingen vastgelegd worden
anders drijft het weg.
Wordt vervolgd.
nog zonder verlies gewerkt worden.
Ni g-denzelfden dag passeerden we
een paar andere ondernemingen
Majam en Semarangkai, en den
volgenden dag kwamen we aan in
Sanggan
Onze barang was gauw bij elkaar
gepakt en toen wij den walop, waar
P. Cassianus en Br Leopold ons
stonden op te wachten, We hebben
toen alle auto’s uit heel Sanggan
afgehuurd (zegge en schrijve 2) en
voor twee 1 artjes waren we aan
de pastorie, met onze heele bagage
er bij.
De pastorie ligt er heel aardig,
boven op ’n heuvel, met ’t kleine,
nieuwe kerkje er naast. Achter de
pastorie stroomt de Soengei Likoe
een zijriviertje van de Kapoewas.
Brief van Br. Switbertus P.C.J. Gulickx
op vacantiereis in de Binnenlanden.
We zouden ’teerste deel van de
reis afleggen met de „Lien”, tot
Sanggan, de statie van Pater Cassi
anus. De Lien en de Irma zijn twee
booten van de zoutregie, die gere
geld de rivier op- en neer varen om
overal ’t noodige zout te brengen,
’t Gouvernement heeft hier n. 1 de
verkoop van zout in handen Dat
levert vooreerst ’n aardige verdien
ste op en ten tweede hebben ze hier
mee de bevolking in hun macht.
Maken de ‘luiijes opstand, dan
wordt er geen zout meer verstrekt,
en dan houden ze ’U niet zoo hêel
lang vol
Niet lang, nadat db bagage aan
boord was gebracht vertrokken we,
tien uur voor den middag We voe
ren de kleine Kapoewas ’on. Langs
de dichtbegroeide oevers kwamen
de huisjes der Maleiers met hun
even boven ’t groen uit. We voeren
langs ’t paleis-’van de Sultan van
Pontianak. de vroegere radja of
vorst van deze streken, ’k Zeg de
vroegere, want tegenwoordig heeft
hij als bestuurder nog maar heel
weinig te zeggen. Hij krijgt gere
geld zijn inkomen en de Resident is
hier heer en meester
Wat verder stonden langs de
oevers de verschillende’sago „fabrie
ken”, als je ze tenminste die naam
mag geven’t Zijn geen groote ge
bouwen met daverende machines.
Waaruit bestaan ze dan? Op ’n
soort zaagbok ligt een stam van de
sagopalm, ’n Man of zes zijn met
groote raspen die stam klein aan ’t
maken Om beschut te zijn tegen
de zon en regen hebben ze op vier
palen ’n dakjervan hlarenTgemaakt
Dat rapsel wordt op ’n open gesne
den zak gegooid, die boven de rivier
hangt Hierin staat voortdurend
iemand te dansen (of ie ’n polka of
mazurka danst kon ik niet uitma
ken) terwijl ’n ander er steeds maar
rivierwater doorspoelt. ’t Meel
spoelt mee met ’t water en wordt
door ’n houten goot naar ’t ton ge
voerd. Als ’t bezonken is wordt ’t
water er af geschept en het meel
verder bewerkt. Alles zeer hygi
ënisch, zooals we dat hier trouwens
van die lui gewoon zijn. Denk maar
’ns even, dat die danser onder
schurft zit, wat hier toch geen zeld
zaamheid is. Daarenboven is ’t ri
vierwater ook niet precies „zuiver”.
Bij ieder huis op de rivieroever
hoort nog ’t klein huisje op ’t water j om je beenen eens uit te slaan dat
gebouwd op ’n paardrijvendeboom- 4 ging wel. De boot was ^te klein om
stammen, enz. enz. En met dat
water wordt’t meel „gewasschen”.
Wij voeren langzaam verder. te staan. Graag stapten
Links en rechts aan de oevers dan- aau
sten verschillenden den sagodans. snikheete middaguren. We liepen
Wij zaten heel gezellig op ’tdekje de passer zoo ’ns over en waren nog honing haalden en
en praatten wat. Zoo ging de dag juist op tijd terug, de touwen wer-I
voorbij, als altijd viel na zessen de den al los gemaakt. Wij vlug aan j bruikt aau tafel. Zeer
donkerte spoedig in. Ging de reis boord en voort ging het weer. Op was ook de was. Ook tegenwoordig
tot nu toe heel wel, al was ’t wat enkele plaatsen langs den oever zag
langzaam, nu kregen we ’n opont- I je kLine kapokaanplantingen, maar
houd van ’n uur of vier. De bootjes langzamerhand kregen tocR de
van de zoutregie schijnen de „lof-1 guttaboomen de overhand, We na
waardige” eigenschap te hebben, I derden langzaam de groote gutta-
Kleine Kampoewas nu niet precies
„klein” té noemen, (bij Pontianak
b.v. heeft ze ’n breedte van pl.m
400 M en ’n kilometer of twintig niet den tegenwoordigen prijs kan
verder, bij haar moed, ’n breedte J --
van pl m. 4000 M in vergelijking’
met de Groote, verdiend ze toch die
naam wel. De breedte van de Groo
te K b.v bii Tajan bedraagt pl.m.
1600 M ’tKau er ook geducht
stormen op die rivier. Maar nu was
ze heel kalm.
We voeren vrij dicht langs den
oever. Hieraan kon je goed zien,
dat ’t water zeer laag stond, ’n me
ter of vijf lager dan de gewone
waterstand Op sommige plaatsen
lagen de groote steenen, die op den
bodem lagen, gedeeltelijk bloot en
iemand die ’t vaarwater niet goed
kende zou al heel gemakkelijk tegen
zoo’n onzichtbaar steentje varen.
In de buurt van Sanggan zouden
wij er ook nogkennes mee maken.
Maar daarover nog wel ’n andere Nu met de "lage waterstand stond
keer.
Na den middag bereikten we
a lof- guttaboomen de overhand, We
waardige” eigenschap te hebben, i derden lang;
ofwel wegens mankement in ’t dok onderneming Soenggei DekanT Mid-
te liggen, ofwel zeer spoedig defict den in de bosschen zijn groote stuk-
1 j ken ontgonnen
nog maar ’n taboomen.
|toen de prijs
dreven hoog was, werd er hoopen geld mee
richting ’Pontianak uit, t verdiend. Er is wel eeus een tijd
en z’n man j geweest, dat er ruim f 300 voor 1
krachten in ’t j pikol (621/2 Kg geboden werd.
J Verschillende arbeiders, de z. g.
1 I j'peis', vbrilmiiilen toen tot fi. 40. j daar alleen de wijfjes ’s winters over
blijven en de werksters in ’t najaar
afsterven Bij de bijen is dit niet het
geval. Hier blijven alle werksters
leven in den winter, zoodat in een
korf veel bestuivers zitten.
Daar de tuinbouw zich de laatste
jaren zoo verbazend heeft uitge
breid, zoodat het aantal bloemen
zoo ontzettend groot is, komt men
op veel plaatsen thans bestuivers te
kort. Vooral dit jaar, na een stren
gen winter, blijkt dit duidelijk. Het
zal dus zeker voordeelig zijn, dat
de tuinders zelf zooveel mogelijk
bijen gaan houden en dat het hou
den van bijen door vereenigingen,
zooveel mogelijk wordt gesteund en
bevorderd.
Prijzen der advertentie’s Minstens
5 regels 75 ct. Elke regel meer 15 ct.
i Advertentie’s ’dikwijls herhaald en
bij contractprijzen bij overeenkomst.
Abonnementsgeld f 1.25 per half
jaar. (bij vooruit betaling)
Zoolang men het abonnement niet
opzegt wordt men geacht abonné te
zijn.
3AARLS
8 ADVERTENTIEBLAD
UITG'A'KK
S=>£C J OFJCS - Hi J&. XJTÏMMJfeCif*
»II.II1IWII«—III I I
