Weekblad voor Baarle-Nassau-Hertog en Omstreken
B
21 sta jaargang feo 46
Zaterdag 13 Nov. 1926
Dit blad verschijnt Zaterdags
Bijdragen tot de geschiede
nis van öaerle.
I
i gemaakt aan het vorige zoo gelijk (jen
1:1. IV n
waarvoor
ter of koster en vorster. De eerste
ik
DE INVOERING DER HERVOR-
UKUKKKJK iJlTGKVH’K
doen te Ullecothen, niet verloren die een gelofte hadden
- J- i—j van
van den H Bernardus te bezoeken,
deze konden voldoen inde parochie
kerk. Later bekwamen wij ook van
den Paus het veertig-urengebed
met een vollen atlaat. Dit alles ge
schiedde vooral, opdat mijnheer
van der Aa, die toen geen beneficie’s
meer had, uit de offers inkomsten
zou kunnen genieten, en daarom
werd hem één sleutel gegeven, ter-
wijlAen Pivcfoor an?ro bcduvlJ.
Intusschen sterft te Goirle, mijnheer
Cornelius Molenberchs^ die voor mij
kapelaan van deze kerk was
Langzamerhand werden de pries
ters veiliger in de vervolging, en
tegen den winter verliet de Pastoor
zijn tijdelijke woning en keerde té
■rug naar zijn vorige pastoriev Daags
voor het feest van den H. Nicolaas
gelastte hij mij op dén feestdag in
de Hoogmis katechismuste gaven en
op den feestdag van O L, Vrouw te
preeken, maar ’s morgens scheen
hij beter,, en nam op zich, zelf ka-
techismus te geven, en woonde mij
ne Mis bij, waarna ik naar een zieke
te Ullecothen ging. Toen het tijd
werd voor de Hoogmis, kwam de
Pastoor naar de kerk en na g«zi*p
te hebben, dat alles aan het altaar
van den H. Nicolaas in orde was,
ging hij naar de Sacristie om zich
te kleeden. Daar stortte hij plotse
ling ineen tegen den haard, en ter
wijl hij nog adem haalde, werd hem
door mijnheer Petrus van der Aa,
die toevaliig aanwezig was, het H.
Oliesel toegediend, en zonder nog
eenig teeken van leven te hebben
gegeven, ontsliep hij aldus in den
Heer
Intusschen. had de komst van een
mee
gedaan, om
Prijzen der advertentie’s Minstens
5 regens 75 ct. Elke regel meer 15 ct.
Advertentie’s dikwijls herhaald en
bij contract prijzen bij overeenkomst.
de Verrijzenis desHeeren nader hem verschafte, terwijl ze voor haar ter Everard, die daartoe door dm
wanneer van ouds een plechtige eigen kerk zelfs geen vervoei kosten j Pastoor was aangesteld, het graan
avaart naar dezen Heilige wordt wilde betalen, of bijdragen in eenigp j af te geven. Don volgenden Zondag
j echter werd eenzelfde edict als het
j vorige afgekondigd door den koster
van de Woörsijne, hetwelk toen ook
door den schoolmeester Everard
mondeling werd tegengesproken.
Toch ging de Calvinistische koster
met de vorster liet dorp van huis
tot buis rond. Daarom vroeg ik bij
gelegenheid aan beide Gemeente’s
’11 bewijs, hetwelk die van Nassau
met groote moeite gaven (zoo be
lachelijk bang waren ze); daarmee
vertrok ik naar ’s Gravenhage, en
begaf mij daar naar een mijner
bloedverwanten, wiens vrouw in
dienst was van de oudere Prinses
van Oranje 6), die na den vrede Ba
rones van Turnhout was geworden,
en dus ook van deze parochie. Het
scheen mij het beste, mij in deze
- ’’ökh.?1'- h- te wenden,
want 'toen werd er tusschèn haar en
den koning van Spanje onderhan
deld over het geld, dat volgens den
vrede aan den Prins van Oranje
moest worden uitgekeerd; daarom
was het raadzaam, om niet alleen
het beneficie der Mairicularia te be-
yeiHgen, maar ook de parochie zelf
di zurig begeerd werd niet alleen
door de nieuwe kettersche ambtena
ren, maar ook door de Predikanten
voor al dooi' dien langen Lodewijk
van Renésse
2), was iemand, die (zooals allen
t.-x „p eerste, gezicht
zachtmoedig was, maar later door
bitterheid en onrust ten volle een
Calvinist Hij eischte voor zijne ka
pel een nieuwen preekstoel, dien de
alles - behalve - armlastige gemeente
Pastoor mi] op, om te zorgen, aar te piaaijes eu maiuieu, uum oi «auui t
MING TE ALPHEN EN BAERLE. Antwerpen een beeld zou worden vele particulieren, die hunne bijdra j
iv ioi ‘o --
hta. tijd WU d. Hesr Pastoor i mogelijk, waarvoor ik dau ook De eerste predikant woonde m
beaornd, om de oude devotie voor zorgde.
- - - t I Bovendien verkregen wij van den
aan het lichaam; en ik voegde er
de waarschuwing bij, om aan nie-
I mand behalve aan den schoolmees-
Wordt vervolgd.
Roosendaal H. v. d. Broek. Reet.
1) Benificiani van tie kapel te Ulicoteti.
2) Johannes Pool was 1.650 1653 de
eerste predikant (van Goor. Beschrijving
der Stadt en Lande van Breda: bh. 347)
Hij verbleef echter, zooals uit de Anna
len” blijkt, sléchts «enkele nfahnden”
te Baêrle; zijn Opvolger vestigde zich te
B lo le zelf (Annalen, b!z. 67).
3) „Avocatp HAGENS1BUS PROBE
BREDAM” zeggen de Annalen (blz. 53),
wat Goetschalckx (Bijdragen, Jaarg. VII
610) vertaA: „werd hy terug naar Bre
da geroepen en vand iar naar ’s Graven
hage verplaatst”. Abraham Santvoort
was 1653—1659 de tweede predikant en
I werd drama beroepen naar Cbnam (van
------
dezelfde Gemeente afkondigen 4)Taxandti», Juog. 26. Blz. 198—199.
I eii ik 5) Bi nk: Geschiedenis -i<i Let Nader
de Vre- 1 landsche Volk; IV Blz. 445 art. 43 „de
de 5), volgens hetwelk de Matricu- „goederen van Kerkelijke on Geestelijke
„lichamen, in de Vereenigde Naderlan-
olgde, omdat het een kerkdijk Be- r len geb gf m- i’ heboorende onder
dat het aan deze be- „net ressort van Kerkelijke lichamen en
hoorde, zooals, zooals een lidmaat „personen, voVrtaan ouder Koninklijk
„gezag staande, zouden worden terugge-
i „geven, voor zoovér zij niet reeds ver-
„kochtwaren; de laatsten zouden met
Abonnementsgeld f 1.25 per half
jaar. (bij vooruit betaling)
Zoolang men het abonnement niet
opzegt worit men geacht abonné te i
zijn.
het beeld van den H. Bernardus en
het offeren, dat men. gewoon was te
te laten gaan, of naar elders te doen de kapellen
overbrengen. Hij zond mij met een T“” "n
brief daarover naar den Aartspries
ter, op wiens aandringen door den
Bisschop werd voorgeschreven, dat
het beeld van den H. Bernardus zou
gebracht worden naar de Parochie,
op voorwaarde, dat, wanneer de
eeredienst vrij te Ullecothen zou
kunnen worden uitgevoerd, het
daarheen weer sou térugkeeren.
n«rah«<W iv> rl<x punier van
den heer Pastoor, in tegenwoordig
heid van mijnheer Petrus van der
Aa 1), voorgelezen aan de voor-
naamsten van het dorp van Ullec it-
hen, tegelijk met billijke voorwaar
den, n.L. dat de kerkmeesters het
zouden plaatsen, en één sleutel zou
den hebben van den offerblok, enz.
maar na veel heen en weer praten,
zeiden zij,; dat de voorwaarden hun
niet mishaagden, maar dat zij eerst
hun buren moesten spreken, omdat
zij alleen geen meester waren; en
bij hun vertrek (omdat zij ge
dronken hadden) zeiden zij den
Pastoor, dat ze dit uit de offers zou
den betalen, zóó vrij hierover be
«chikkendp. Intusschen, terwijl zij
weggingen, bracht mijnheer Petrus
Vftn der Aa het beeld naar de kerk,
en het werd op het altaar van de H.
Anna op een verhevenheid geplaatst
maar toen hij na enkele dagen te
rugkwam om de H Mis te lezen,
kwam hij na de H. Mis bij mij, en
sprak mij opgewonden tos: „ik zie
het beeld van den H. Bernardus
niet”. Ik ging met hem naar de
plaats en bespeurde op het altaar
afdrukken van voetstappen, en ik
werd verontwaardigd en verbaasd
over dit feit. Hij geloofde dat wij
het hadden weggenomen, en wij predikant plaats, die met zich
vermoedden, dat op zijn aanraden bracht een ketterschen schoolmees-
de wegneming gebeurd was, maar ter of koster en vorster. De eerste
hij ontkende het heilig. Toen werd predikant, die sinds de schepping
ik terecht verontwaardigd tegen der wereld naar deze parochiekwam
dengene, die zulk een misdaad in i
een heilige plaats tegen de gehoor- - toegeven) op
zaamheid aan den Bisschop had
durven begaan Intusschen was het
geval niet bekend en het was niet
verstandig er veel melding van te
maken, omdat lanzaam de feestdag
de, wanneer'van ouds een plechtige eigen kerk zelfs geen vervoerkosten
bedevaart naar dezen -w
gehouden. Daarom droeg de heer -kosten der versiering, maar alleen
Pastoor mij op, om te zorgen, dat te i praatjes en klachten; doch er warep
nu vergrootten.
Bisschop dispensatie, opdat allen, - gevraagd had; ik antwoordde, dat
ji j ik het noch verbood, noch aanraad-
of S. Salvator of |e, en dat ze kon doen, wat ze wil
[de. Maar Hij woonde daar dus
in een kamer enkele maanden. De
koster werd gehuisvest in het ge
meentehuis en door gemeenschap
pelijke tegenwerking werden de
katholieke ambtenaren afgezet, na
dat hun na vele herrie was tcege-
staan om voor een som geld te on
derhanden met de Gereformeerden
'7it duurde geruimen tijd, want er
-.v> enlicitfin.ten Eindelij_l
sloot de schout een overeenkomst
met een jongen man uit ’s Gravenha
ge, met name Brouwers, tegen ne
genhonderd gulden, contant te be
talen, en een jaarlijksch pensioen
van honderd en vijftig gulden. De
secretaris Pauli kwam overeen met
iemand uit Waelwijck, van der
Vleut geheeten, voor een jaarlijksch
pensioen van tweehonderd gulden.
Intusschen werd de predikant be
roepen door de Hagenaars bij Breda;
hij werd opgevolgd door iemand, die
gehuwd was, en vroeger te Breda
handelaar in porcelainen borden en
schilder was, Sandtvort geheeten 3)
Hij betrok met zijn vrouw en zijne
beide kinderen da kamer van zijn
voorganger, en ook de vorster en
de koster en de secretaris met hun
huisgezinnen kwamen het getal in
woners te Baerle vermeerderen.
Toen de tijd daar was, om de
vruchten van de Mairicularia 4) in
te zamelen, vertoonde de Calvinis
tische koster aan de Schepenen van
Nassau zijne aanstelling en liet hij
bekend maken, dat allen onder ’t
gebied van Nassau het graan voor
hen gereed zouden houden en bij
zijn rondgang atleverèn. Maar wij
waren op de hoogte gebracht van j
dit edict, en wij lieten een ander i Goor t. a. p.)
voor
door den vorster van Hertog
beriep mij op artikel 43 van
laria en haar inkomsten de kerk j
v
neficie was. en
BAARL’S
rfMS- ÏS ADVERTENTIEBLAD
nia^o<ar.<V'4Ér.—
i
i ï>rtregM mj van den