win
41K i
111 fit
Weekblad voor Baarle-Nassau-Hertog en Omstreken
Z’n Walsdelgastrenge.
21 sta jaargang 'V, 43.
Zaterdag 23 Oct. 1926
Dit blad verschijnt Zaterdags
Bijdragen tot de geschiede- Heer Pft8toor>
zijn.
Roosendaal
’n
en er was geen een
OKUKK JfiK- r.i'GKV KK
:to3HG jrc>'.rM'cavjssjk. xTJMtJBïX!®
Prijzen der adverfentie’s Minstens
5 regens 75 ct. Elke regel meer 15 ct.
Advertentie’s dikwijls herhaald an
bij contract prijzen bij overeenkomst.
t
ij den, daerover volgens mijnen last,
tegen» u te procederen, hierop mij
verlaetende.
(onder stoudt) den Drossaert
ende Schonteth der Stadt en
Lande van Breda.
(meer onder stondt) Oor. Aertsen.
(ter syden aldus)
Actum Breda, 23 Junii 1648.”
En waarlijk, deze aankondiging,
die voor niemand droeviger Was,
werd door de toehoorders ontvangen
1 .4- 1 i. r.l. 4- zw. rr z. z\ .1 4-
en ik ontving en ins dazen brief op
den feestdag van de Geboorte van
den H. Joannes den Dooper vóór de
vröegmis. Onder de Mis beklom ik
den preekstoel en las ik dit strenge
en wreede Edict voor aan het volk
en ik zeide hun, dat de schending
der trouwbeloften, het verzuim in
het kerkbezoek en het bedrog bij
de tienden vooral de oorzaken ^va
ren van deze ramp; ook besprak ik
het troostrijke feest van dien dag,
en legde er den nadruk op, dat de
zaligheid alléén te vinden is in het
geloof der Roomsche Kerk. En aldus
nam ik afscheid van Kerk en Ge
meente.
geven en, toen ie in de alkoof lag
was ze heel zacht begonnen met z’n
kapotjas uit te borstelen, had z’n
buitenmodel koppelplaat met bril
lantine netjes opgedofd en nou zou
ze z’n sabelkoordjos nog even in de
pijpaarde zetten. Zoo’n Zaterdag
avond was er altijd heel wat te doen
eer d’r huiskamer aan kant was.
Z’n ondergoed moest ze ook nog na-
kijken, want ge wou voor geen geld
dat er op «spectie” ’n band aan de
pijpen van z’n onderbroek mankeer
de of dat z’n sokken honger” had-
om de
Breda, Rukvcn. bl. 12.
2) Gerardus van H rdegom, geb. te
Mechelen 28 April 1617, geprofest te
Toügerloo 24 Dec. 1637. kapelaan te
Alphen 20 Dec. 1644, kapelaan te Baerle
2 Juli 1648, pastoor te Baerle. 8 Dec i649
waar hij Pastoor Leppens (f 6 D; c. 1649)
pvolgde eu overleed 3 Oct. 1675. (Ne-
crologium de To.ngei 1 o).
3) Dit handschrift beinsttnu in het
archief van de parochiekerk van Baerle-
Hertog, verhaalt de voornaamste gebeur
tenissen der parochie, vooral lijdens
pastoor van Hoidegoui. Do té^--nwecrdi-
ge pastooi V. Macs, w.-s zoo welwillend,
mij in de gelegenheid te stellen, het te
i Moeke Stevens.
En toen ze ’s avonds, terwijl d’r
man iii’t voorkamertje zat te lee
ren, d’r kinderen stond te wasschen
en te yerschoonen, bedacht ze met
trots, dat er geen onderofficierakind
zoo kraakhelder uit kon zien, ais
een van de haren, geen knoop, geen
aan maukeeren.
De groote dag voor ’t examen
kwam eindelijk in zicht, en ze was
m’n neef aan ’t er heel blij om, want z’n zenuwen
’n boekske zus,
centen voor ’nboekskezoo, potlooien
gezangen te ontheiligen; vervolgens
kwamen zij naar buiten waar onder
den lindeboom tot eenige bijgekomen
inwoners een lange predikant, Re-
nesse geheeten, begon te spreken
over de verdiensten der ketterij.
Maar eene vrouw werd zoo opge
wonden, dat zij den predikant met
slijk wierp, wat tot eer der Aiphe-
naren strekt.
Hierop eindigde de redenaar met
veatoorud en verontwaardigd tegen
haar uit te varen. Er woonde toen
te Alphen één ketter, Jan de Jonge
geheeten, die later een moord be
dreven heeft en nu gevlucht is. Bij
hem namen de predikanten hun in
trek, maar de Drossaert ging naar
den onder-schout de Roy, en ver
volgens keerde hij terug naar Breda
terwijl hij zijn onder - drossaert
Buycx 8) met de soldaten achterliet.
V/ordt vervolgd.
H. v. d. Broek, Reet.
melestick, ’t meest er toch Mlemaal
maar af. En, teen ie eindelijk ’s
morgens de deur uitghg, was ze
geen huif mensch meer: ’n kop
sterke koffij was alles wat ze door
Abonnementsgeld f 1.25 per half
jaar. (bij vooruit betaling)
Zoolang men het abonnement niet
opzegt wordt men geacht /labonné. te
1 n 1 lek laste U door ordre van sijn j
RIS Van baei 16, Hooght, dat ghij u voortaen met
DE INVOERING DER HERVOR- geen kereken dienst meer en i
MING TE ALPHEN EN BAERLE. J hebbe“ tö bemoeyen, verbiedend
t mede door ordre als vooren, datghij s
A i u niet bevoorderen en suit yetwas I
»Zoodra de vrede te Munster tot van u cieragiëu, scilderijen
«stand is gekomen, troffen de Sta- yet8 dat aen de kereke depen-
»ten-Generaal maatregelen om het deert, daaruutte nemen oft te laeten S
«protestantisme voortgang te doen tiemeQ) en oft sulckx war, dat al-
maken in het veroverde Brabant. p^ede yet vervoert waere. soo laste
„Bij plakkaat van 16 Juni ,1648 f y hetzelve in aller haest te herstel-
„werden de kerken gesloten’. l)£ien)Opdaticknietgenootsaecktwor-
Aldus wordtin korte koude woorden -
een «geschiedenis van ellende en
«dapperheid” geteekend.
Wat in ’t bijzonder deze «maat
«regelen” te Alphen en Baerle aan
gaat, hierover verhaalt ons een tijd
genoot, pastoor van Herdegom 2),
in de «Annales Baerlenses” 3). het
volgende 4)
«Intusschen werd in het jaar acht
en veertig de vrede voor het vader
land algèfcouuigd en Kort daarna ue
oorlog voor den Godsdienst. Want
er kwam een zeer wreed Edict,
waardoor de Hollanders alle pries
ters verbanden in de Meierij; hun
voorbeeld werd gevolgd door den
prins van Oranje, die zich alle ker-
kelijke goederen en kerken van de
Baronie toeeigende. De uitvoerder
van de aanvallen op de kerken was
de Drossaert van Breda, Aertsen ge
heeten, die daags vóór het feest van
den H. Joannes den Dooper een
gelijkluidend schrijven zond aan de
pastoors van Alphen, Baerle,Ci)aam
en den kapelaan van Ullecothen. Dit
schrijven luidde als volgt:
6
Als d’r man van wacht kwam,
zorgde Corry altijd, dat de kinderen
de deur uit waren, want anders kon
ie niet rustig liggen. Als ’n man
goed is, mot j’m goed laten. En
nou vooral, nou ze gehoord had,
dat ie van plan was, weer lessen te
nemen, om Luitenant te worden,
nou ie weer met z’n hoofd moest
gaan werken, nou moest ie zeker
z’n ordentelijke portie slaap hebben. den. Ze lachte inwendig
Ze vond ’t lollig officiers vrouw te i militaire uitdrukkingen, die ze al-
spelen, eerstens om de centen
tweehonderd gulden voor t
form en officierstractement, as ie
dienst had, maar ook om ’t feit, dat
d’r mans familie «aap wad edde
mooi jong” begon te speulen, omdat
ie «stand”kreeg. Ze had ’m eerst
’n flinke portie aardappelen met
snijboonen en ’n stuk runderlap ge-
wat ie allemaal in z’n kop had zitten.
En hij leek wel tien jaar jonger
geworden, grotsig, grotsig, als ’n j
hond met twee staarten Ja je kon j
wél zien dat ie van deftige familie j;
was. Z’n luitenantspak zou ’m goed
staan en ze had kans dat ie niet
meer met haar of moeke de straat bandje zou ergens
op wou. Hij begon alweer te spreken
van «m’n ouwe heer, de gepensio-
neerdkapitein”, »l_‘_ --
ministerie”, en dan kon ze wel eens vraten ’mop. En dan: ieder oogen-
de duuvel in krijgen, want ze had blik centen voor n L
hooren vertellen, dat z’n vader in -
’n huis woonde, waar geen blind dubbele centimeter, ’r- stuk_ gom-
,nten tijd gebruikte. Och,'als je met ’n paard schaai koudoen Had zij hèm
z’n uni- j sergeant getrouwd bent, wor je ten j of hij haar achterna geloopen? Had
it, as ie laatste ’n «marrekentster” of je i M >eke geen vreemde hulp achter
feit, dat wilde of niet. Als ie nou om de j ’t buffet moeten zetten? Daarom: al
liefde van alles maar door z’n exa-ging ie op z’n kop staan, de boorden
men voor luitenant kwam, want z’n en manchetten deed ze de deur d r keei hau kui»nc.n viijgen.
mond stond er nie over stil. Aparte niet uit. Acht of negen gulden vast ie later geen cent vergoeding knjge
«cussus” in de kazerne, kaderot fe- in de week; en er was geen een al zou ze nog hen waschklanten mj
ningen.lijntjes-exceroeeren,officiers- waschvrouw die zoo glanzen kon, moeten nemen, offiz n luitenantspak
Heer Pastoor,
lok laste U door ordre van sijn
s su||. j met veel gezucht en geween, zoodat
d u" góheel de kerk schreide en klaagde.
Wij moestee ook de Renteboeken
der Beneficie’s uitleveren aan den
Rentmeester van den Prins, en bij
die gelegenheid kwam ik te weten,
dat in de kerk van Baerle, omdat
ze onder den Hertog stond, de uit
oefening van den Katholieken Gods
dienst niet verboden was. 5) Daarom
bc sprak ik dit met de voornaamsten
van Alphen, en ging ik naar die
parochie, om van daar uit de Al-
phenaren te helpen. Hier nu was ik
zeer welkom, want de heer Pastoor
was nog ziek en de kapelaan was
afwezig om naar een andere plaats
te jfolliciteeren. 6)
Daaróm kwamen op aan dringen
van den schout mijnheer Adrianus
ACtum orena, zo uuuu v 7) in pagtorje enkelq
Ik was toen kapelaan te Alphen. schepenen bijeen met dep Secretaris
vah <K>n nei bég, en uk ifióöï wuu.
werden besproken en beschreven,
waaronder zij mij als kapelaan zou
den aannemen, meer voor den vorm
dan in werkelijkheid
Op den feestdag van het Bezoek
vajideH. Maagd Maria kwam van
Brada de Drossaert met een groot
aajital soldaten en een wagen predi
kanten. Toen zij in Alphen waren
aangekomen, begonnen zij bijna al
len, hetzij uit boosaardigheid, hetzij
uit natuurnoodzakelijkheid, te bra
ken tegen de muren van de kerk
van den H. Willibrordus, daarna
gingen zij de kerk binnen, om die
door kettersche redevoeringen en
oefeningen, en Joost möcht weten, t as de dochter van
in’t voorkamertje zat te lee-
BAARL’S
DIS- ES ADVERTENTIEBLAD
—j.:-Mflimnrtniiiiniiibimii winiii»irnm: "1
i Hooght, dat ghij u Vuumacu mu»