Weekblad voor Baarle-Nassau-Hertog en Omstreken
Eerste Blad
Genotzucht.
Uit Oude Tijden.
Dit blad verschijnt Zaterdags
Land- en Tuinbouw
Achtste jaargang No. 39
Zaterdag 27 Sept. 1913
(5
van
van
Abonnementsprijs per jaar
Voor Holland f. 1.50
Voor België fr. 3.00
Proefnummers worden op aanvraag gratis
toegezonden.
Prjs der Advertentiën
S centen per regel
25 maal ter plaatsing aangeboden worden
sleahts 2 maal in rekening gebracht.
Grootere letters worden naar plaats
ruimte berekend.
DRUKKER-UITGEVER
boerderij bereid, waar deze arbeid
een onderdeel vormde van het heele
bedrijf.
Fabriekmatige bereiding was bij
onze voorvaderen ook niet goed
‘mogelijk in een tijd, toen de boter
werd gekarnd uit de volle melk. Ja,
men kon nergens over voldoende
rujmte beschikken, toen de melk
volgens het oud-Hollandsche stelsel
werd ontroomd. Eerst toen de melk
werd gecentrifugeerd, en men
slechts bergruimte noodig had voor
den room, en hieruit de boter halen
kon, werd het mogelijk de boter
woordig wordt dan ook een groot
een groot bedrijf en de voordeelen
daaraan verbonden, hebben o.i. veel
tot fabriekmatige boterbereiding
geleid.
kercke in noodt sullen laeten van
den organist, school en andere paro-
chiaele laste.”
Dezq redenen waren dus de aan
leiding tot het opbou<ven van de
„Capelle van O. L. Vrouw van Lo-
reten, binnen Baerle, in dewelcke
d’ eerste Misse is ghesonghen in
d’ octave van O.L. Vrouw Geboorte,
den 15 September 1663.l’
Dat de parochianen van Baarle
met dit werk van Pastoor van Her-
Genieten ziedaar een toover-
woord welks uitwerkiug wonder
baarlijk is. Genieten genotzucht,
als een besmettelijke ziekte heeft zij
de hedendaagsche menschenkinde-
ren aangetasten alle rangen en stan
den ingeburgerd, verkankert die on-
natuurlijke zucht naar genot het
menschdom, ontzenuwt zij de werk
lust, de enerigie, kweekt zij een
week en zwakhartig egoïsme.
Het oude gebed «Geef ons heden
ons dagelijksch brood” voldoet niet
meer zoo niet met den mond, toch
met het hart bidt men geef ons
heden ons dagelijksch bijood met
volop vleesch en groenten, bier, je
never en wijn, champagne met lek
kernijen en na afloop bal cn concert.
Al wat lekker is wordt aange-
grepen om aan den smaak, het ge
not, te vol doen. Of dat lekker goed
is of schadelijk, is van minder be
lang als ’t maar lekker is. Genieten
zie je, da’s je ware.
AI wat mooi is wordt te baat ge
nomen om de oogen, de genotzucht,
te bekoren. Of al dat mooie goed is
of slecht, of men een goed tooneel of
een slecht, een goede plaats of een
schunnige, een goed beeld of een
naar Venn’s model aanschouwt, het
’t doet er weinig aan toe, genieten is
de hoofdzaak.
Al wat schoon is wordt ingepalmd
BAARLE-NASSAU.
3. Kapel van Loreten.
De kapel van O. L. Vr. van Lore
ten was gelegen te Loveren en was
in 1663 door pastoor Gerardus van
Herdegom gebouwd (1).
In Taxandria I blz. 129 v.v. wordt
aangaande deze kapel, ofschoon ten
onrechte als te Nijhoven gelegen
beschreven (zie no 1 St. Salvators-
kapel) o.m. dit geschreven
„Gerardus van Herdegom bouwde
in de hem toevertrouwde parochie
een kapel naar den vorm van O. L.
Vr. van Loreten. Door het bouwen
dezer kapel wilde Pastoor Van Her
degom den eeredienst der H. Maagd
bevorderen. Terzelfdertijd moest
naar zijn meening de bidplaats tot
veelzijdig nut strekken
1. De Bisschop Ambrosius Capello
had bevolen eene huiskapel in te
richten voor het Allerheiligste Sa
crament, dat voor de bediening der
stervenden om den afstand der paro
chiekerk ter pastorie bewaard, het
nieuwe gebouw te Loveren zou nog
zucht naar genot, én voor het indi- fabriekmatig te bereiden, en tegen-
VOQr jle|. pujsge2jnj gn woordig wordt dan ook een groot
de maatchappij; de geschiede- deel'der Nederlandsche melk in fa
brieken tot boter verwerkt.
Het is ons meermalen opgevallen,
dat in vroegere tijden de boter uit
Hólland en Friesland, waar men
sche volk. De genotzucht onzer 17 fer leli jk groote veehouderijen vindt,
dc couwschc vadóïöji vvctb vuizuiuL ziM veCi 'beiiui was dan op de kleine
de acbteruitgang/m verval van Hol- j bedrijven onzer zuidelijke provin-
landsche roem. cien. Bij nader inzien kwamen we
tot de overtuiging, dat op die groote
veehouderijen meer zorg aan de
bereiding kan worden besteed, dat
een bepaald persoon zich grooten-
deels met de behandeling der melk
en het karnen bezig houden kan, en
En nu is het weder opvallend, dat
juist in de zuidelijke provinciën be
trekkelijk de meeste zuivelfabrieken
zijn verrezen. Daar vindt men haast
geen dorp of het heeft zijn boter-
fabriek, en wanneer een gemeente
bestaat uit verschillende kerkdor
pen of gehuchten, dan treft men er
dikwijls meer dan een van zulke in
richtingen aan. Het moet dan ook
gezegd worden, dat een fabriek beter
naar de eischen van den tijd kan
worden gebouwd dan de karnkamer
waarover men op de boerderij kan
beschikken. Men krijgt dagelijks
een groot kwantum melk bijeen,
zoodat enkele personen den heelen
dag door volop werk vinden voor
de .behandeling en de verwerking
dier melk. Deze personen krijgen
van zelf door den geregelden arbeid
meer inzicht in 11e zaak en aan het
hoofd der inrichting kan een be
kwaam man geplaatst worden, die
van de zuivelbereiding de noodige
studie heeft gemaakt, zoowel prac-
tisch als theoretisch.
En nu mogen sommige boeren en
boerinnen beweren dat men de kunst
slechts van zijn ouders leeren kan
en er niets gaat boven enkele jaren
practijk in het vaderlijk bedrijf, de
uitkomsten bewijzen tbch maar
allerwege, dat de boter, gefabriceerd
door geschoold personeel en in goed
ingerichte fabrieken beter gewild
en duurder betaald wordt dan de
ouderwetsche boter. Op de fabriek
kan men de nieuwste vindingen in
voeren, daar heeft men door stoom-
beter dan de huiskapel aan dit doel
beantwoorden.
2. Doorreizende priesters zouden
er een groote gemakkelijkheid heb
ben voor het celebreeren der H. Mis;
immers de pastoor getuigt „dat
hier veel priesters passeren van Hol-
lant op Brabant ende van Brabant
op Hollant, die ’t onghelegen is in
de parochie te celebreren, comende
dikwijls onder de cathechisatie oft
sermoon, en eer se dienst ghedaen
hebben ende in de herbergh (uit
spanning) syn, soo is den tyd ver-
loopen, hetwelck meerder ongele-
genthyt gheeft als ’t geusen voerlie
zyn.”
3. Er was gegronde hoop, dat
allen zelfs in de week het H. Mis
offer zouden bijwonen in de kapel
„als synde geheleghen by Looven en
Caterstraet, als synde wel gehuysde
plaetsen.”
4. Den pastoor, die reeds op jaren
was en daarenboven ziekelijk, werd
het hierdoor niet weinig in zijn gees
telijke bediening vergemakkelijkt,
maar voornamelijk was het de vrees,
naar zijn eigen opmerking „dat die
van Nassou den hertogh en de
uit de giften, die nu en later inkwa
men
„Op den 15 September, den dag
der eerste H. Mis, werd er met het
bort omgehaelt, de somme van elft
guldens, veertien stuyvers.
Den selfsfen datto ontfangen
Cornells van Gorp de somme
elft' gulden sesttien stuyvers.
haar broer Peeter f 50, bij testament
een devoote ziel f 50 voor het beeld
en ciraet van O. L. Vrouw.
Adr. J. Claes Willms en Elisabeth I
Schuermans te Eikelenbosch maakte i
op hun sterfbed aan de kapel f 25 uesiaan rot iöoö
verder Margaretha, met de klooster- toen ’t door Jozef II van Oostenrijk,
Juffrouw Buykx schonk f 125, I
naam Beatrix Adriaensen, geboortig
van Baerle, voor zij de kloosterge
loften in O. L. Vrouw Besloten-Hof
te Herenthals aflegde in 1669, f 100,
ten behoeve en de ciraet van de
capelle van O. L. Vrouw van Lo
reten tot Baerle 500 gulden tot
stichting van een Zaterdagsche H.
Mis aldaar (2).
4. Het klooster St. Jansberg.
Omstreeks 1731 bestond te Baarle
degom volkomen instemden, blijkt ‘nog een gebouw in de nabijheid van
Loveren, 10 minuten van de kom
van het dorp aan den grooten weg
naar Breda, op de plaats die thans
nog „nonnenkuil” genoemd wordt,
dit was het klooster Sint-Jans-
berg (3). In 1731 toen de Zusters
Tertianissennaar den Regel van
den H. Franciscus, uit hun klooster
te Oisterwijk bij Tilburg werden
verdreven, hebben zij te Baarle een
ruim klooster gebouwd. Zoo groot
was het aantal der vrome slotbe-
woonsters, dat daaraan een afzon
derlijk priester (rector) verbonden
was.
Dit klooster bleef bestaan tot 1853
om de oogen, de genotzucht te stree-
len, Of dat nu bestaat in gewijde
muziek of in „op-de-kant-af” straat
coupletten, is net eender, genieten
wil en zal men.
Al wat het lichaam behaagt wordt
in dienst der genotzucht gesteld,
al bestaat zulks desnoods in ver
dachte dansen tot ’s nachts 2 uur of
in gymnastiek met een bitter bij
smaakje.
Genieten, dat is het parool der 20
ste eeuwers en schijnt de spil te we
zen, waarom alles draait.
Een groote ramp is die onredelijke
vudu, èn voor het huisgezin, én
voor
nis wijst zulks uit?
De genotzucht stortte het Romein-
sche Caerarisme van den troon, ver
pletterde het roemruchte romein-
sche volk. De genotzucht onzer 17
Fabriekmatige boterbereiding.
Nederland met zijn uitgestrekte,
malsche en vruchtbare graslanden
is als door de natuur aangewezen op i o
de veehouderijTen allen tijde moest j dat men dagelijks voldoende melk
de melk der runderen verwerkt wor- 1
den tot boter en kaas. Het zal dan door
ook niemand verwonderen, dat deze dukt kreeg. Het voorbeeld van zulk
tak van nijverheid in ons vaderland
reeds vroeg een hooge vlucht had
genomen. Hier evenals elders werd
eertijds de boter uitsluitend op de
BAARL’S
NIEUWS- ES ADVERTENTIEBLAD
I
_L nu "‘V77'i ~‘j
I vLctv xjlloxj. uagexijivo vuiuuemic uiunv
j voor een karnsel verzamelt, waar-
men een meer gelijkmatig pro-
Ir '.TT *- 11 TT TT ÜVUVll TT T I j
