.Weekblad voor Baarle-Nassau-Hertog en Omstreken
Eerste Blad
Uit Oude Tyden.
Dit blad verschijnt Zaterdags
Land- en Tuinbouw
Achtste jaargang No. 36
Zaterdag 6 Sept. 1913
Aan mijne Katholieke Landgenooten.
I
Abonnementsprijs per jaar
Voor Holland f. 1.50
Voor België fr. 3.00
Proefnummers worden op aanvraag gratis
toegezonden.
DRUKKER-UITGEVER
DE JOIVG-BA JMERS
Prjjs der Advertentiën
5 centen per regel
35 maal ter plaatsing aangeboden worden
sleahts 2 maal in rekening gebracht.
Grootere letters worden naar plaats
ruimte berekend.
Bijzonderheden uit Baarle.
(1) Tweeheerig bleef ik lang,
hoewel met ongenoegen (a)
De een kundigde ’t Hervormde
en de ander ’t Roomsch geloof, (b)
Doch schoon ik onlangs tot
Een Heer mij ging vervoegen; (c)
’t Verschil van Hertogs en Nassauws
ik niet verschoof, (d)
’t Is Staats Wet, die mij dwingt
getrouw te zijn voor Spanje, Ce)
Ook voor de Oranje Vorst,
Kroondrager van Britanje. (f)
Uitleg
a) Sinds den vrede van Munster
in 1648 wordt Baarle in 2 deelen
gescheiden (tweeheerig) Baarle-
Hertog, dat destijds onder het
hertogdom Brabant kwam, en daar
om Baarle-Hertog genoemd en
Baarle-Nassau, dat onder de
Vereenigde Noordelijke Provinciën
kwam, bijgevolg onder het Huis van
Oranje of Nassau, en daarom Baarle-
Nassau genaamd.
b) Het hertogdom Brabant had
den katholieken, den waren gods-
1) Pieter Nuyts De Bredaasche Klio,
blz. 87. Amsterdam 1697.
onzen beminden Opperherder Paus
Pius X, als ik Hem straks van al die
betoogingen, van al die blijken,
groote zoowel als kleine, zal ver
halen.
Voor alles, dierbare Landgenoo-
ten, wat ge in deze dagen voor mij
hebt gedaan, breng ik opnieuw
mijninnigen, hartgrondigen dank.
Innige ziele vreugde en blijde onuit-
wischbare herinneringen draag ik
er van mede. Uw geloof en uw gods
dienstig leven zullen U immer blij
ven een rijke bron van waar geluk,
van zielerust en tevredenheid. Trouw
aan uw Geloof en uwen Godsdienst,
zult ge ook altijd trouw zijn aan
Vaderland en Vorstenhuis. Hoe beter
katholiek, hoe beter onderdaan van
onze geëerbiedigde en beminde ko
ningin Wilhelmina, hoe hechter
steun voor haar Troon, haar Huis en
voor het Vaderland. En terwijl ik
U, mijne Katholieke landgenooten
mijn dank herhaal, is het mij een
behoefte dien dank ook opnieuw uit
te spreken jegens de andersdenken
de medeburgers. Niet weinigen
onder hen sloten zich aan, om mede
hulde te brengen aan hun landge
noot, dien niet alleen de Paus maar
ook de Koningin zoo hoog hadden
geëerd. Allen gaven minstens door
hun houding blijk van eerbied en
en welwillendheid. Ook aan hen
allen mijn oprechten dank den
goeden God bid ik voor hen, dat hij
hen allen zegene en tot de waarheid
geleide.
Scheidend roep ik U allen nog de
Op het punt den Vaderlandschen
bodem weer te verlaten, is het mij
een behoefte des harten, nogmaals
een enkel woord tot u allen te rich
ten.
Met gevoelens van den diepsten
eerbied en van de heiligste vreugde
hebt gij mij overal ontvangen en
begroet. Gij hebt in mijn nederigen
persoon gezien en vereerd den ver
tegenwoordiger van Hem, die als
opvolger van den H. Petrus door
God gesteld is, om de Kerk van
Christus te besturen. Den Opper
herder zelven in uw midden niet
kunnende ontvangen, hebt ge voor
mij gedaan, wat ge voor Hem zoudt
hebben willen doen. Zoo hebt ge van
mijn reis door het Vaderland een
zegetocht gemaakt, 't Was een ware
wedijver tusschen steden en dorpen
en vlekken, om aan die gevoelens op
schitterende wijze lucht te geven
’t Werd een algemeene, oprechte,
grootsche, machtige betuiging van
geloof, van liefde voor de H. Kerk,
van verknochtheid aan den H. Stoel,
het door God gestelde middelpunt
der Christenheid, van vereering voor
Jezus’ Plaatsbekleeder op aarde. En
duizenden van hen stroomden toe,
om deel te nemen aan de algemeene
betooging, of gaven schriftelijk ge
tuigenis van hun blijde deelneming.
Een innige, overgroote troost zal
het zijn voor het vaderhart van
BAARLE-NASSAU. (2
De gemeente Baarle-Nassau be
hoorde tot de Baronie van Breda,
eene landstreek, zooals van der Aa
schrijft, waar een zeer gezonde lucht
wordt ingeademdde grond hoog
is en meest uit zuiver wit zand be
staat; waar goed water is en geen
vuile dampen in de lucht zijn. Het
land is onbedijkt.
De befaamde boer van Zundert,
die volgens de overlevering het vol
gende gezegde uitsprak, en het na
een eerste en laatste reis naar Hol
land en Zeeland weten kon, beves
tigt de boven aangehaalde beschrij
ving.
«Neerland Eel-land,
«Holland Bol-land,
«Zeeland geen land,
«Ik houd het met den heikant”.
In de Baronie is het dan ook
spreek woordelijk geworden.
In Brabant, ook in de Baronie,
treffen we vele oude en gezonde
menschen aan, die doorgaans vroo-
lijk van aard zijn: «een Brabander,
1) Zie van der Aa, Geschiedkundige
beschrijving enz. blz. 16.
woorden van den Heiligen Apostel
Paulus toe «Vigilate, state in fide,
viribter agite et confortamini. Omnia
vestra in caritate fiant. I. Cor.
16, 13, 14.
Woest waakzaam, in uw geloof en
uw godsdienstig leven geen schade
te lijden waakt vooral over uwe
kinderen, opdat ze, in uw voetstap
pen tredend, oprechte Katholieken,
trouwe burgers der maatschappij
worden-
Staat vast in uw geloof. Zorgt den
groötsten aller schatten, den schat
van het ééne, heilige, katholieke,
apostolische geloof, dat Gods Zoon,
onze Heer Jesus-Christus, op aarde
is komen brengen, ongeschonden te
bewaren, en diep in het hart uwer
kinderen te planten.
Handelt als mannen en weest
sterk. Verdedigt uw H. Geloof, ver
dedigt de waarheid, verdedigt de
goede beginselen met onverschrok
ken moed, maar zorgt, nooit perso
nen te krenken, terwijl ge de waar
heid meent te verdedigen, vooral
als ze met gezag bekleed zijn. Hier
vooral geldt hetOmnia vestra in
caritate fiantalles geschiede onder
U in liefde.
Wittem, 23 Aug. 1913.
f W. M. Kard. Van Rossum,
C. s. s. R.
Dennennaalden als strooisel.
Het mag een verblijdend ver
schijnsel worden beschouwd, dat de
ouderwetsche potstallen langzaam
aan gaan verdwijnen en allengs meer
worden vervangen door de meer
doelmatige groepstallen. Toch is het
aantal dier potstallen in enkele stre
ken nog verbazend groot, de boeren
willen daar van de nieuwere inrich
tingen weinig weten, beangst als ze
zijn niet voldoende stalmest te kun
nen maken. In de potstallen is het
haast onmogelijk genoeg strooisel te
brengen, ten einde de dieren eenigs-
zins droog te houden. Van alles
wordt daarvoor dan ook aangewend
zonder dat de boer zich wel eens
afvraagt, of het gebruikte strooisel
wel veel waarde heeft als mest.
Goed stalstrooisel dient uit zich
zelf reeds eenig plantenvoedsel te
bevatten. Hoe grooter het opslor-
pingsvermogen voor vocht is, hoe
beter, want de grootste waarde ont
leent de stalmest aan de uitwerpselen
der dieren. In onze zandstrekenr
waar vaak groote aanplantingen
van dennenbosschen gevonden wor
den, kan men groote massa’s naal
den verzamelen. Die bosschen
groeien vaak zonder eenige bemes
ting, wat men er vandaan halen kan
is zuivere winst. Oppervlakkig ge
redeneerd zou men derhalve moe
ten veronderstellen, dat het bijeen
garen der dennennaalden econo
misch niet verkeerd kan wezen. Het
weinige organische plantenvoedsel
wordt evenwel met tamelijk veel
moeite onttrokken aan den schralen
bodem, en de eventueele latere ont
ginning van het terrein wordt daar
door erg vertraagd.
dienst, als Staatsgodsdienst. In de 7
Provinciën daarentegen, onder de
Stadhouder van het Huis van Nassau
werd de R. K. Godsdienst onder
drukt, nu meer dan minder, en nu
het Calvinisme dan het Lutheranis
me met geweld opgedrongen.
Wij willen hier verder op dien
treurigen toestand in ons Vaderland
niet ingaan, wij willen hier den on-
rechtvaardigen opstand van Willem
van Oranje en consorten niet uiteen
zetten, noch de wreede moord tafe-
reelen schilderen, die onze katho
lieke voorouders van den kant der
opstandelingendie de vrijheidschijn-
baar kwamen brengen, doch niets
dan verdrukking en vervolging
brachten, te lijden hadden, en dat
twee eeuwen (15121795) lang.
c) In 1688 kwam Baarle-Nassau
en Hertog wederom onder één heer,
de heer van Breda.
Amalia van Solms, weduwe van
Frederik Hendrik, was Vrouwe van
Turnhout, waaronder Hertog be
hoorde. Bij haar afsterven in 1688
kwam dus deze bezitting aan hare
erfgenamen, n.l. Heer Willem III,
van Breda, Stadhouder der 7 Provin-
hoe ouder hoe vroolijker.” (1)
Baarle-Nassau grenst ten Noorden
aan de gemeenten Chaam en Alphen;
ten Zuiden, Oosten en Westen aan
de provincie Antwerpen.
Het aantal inwoners der gemeente
bedroeg in 1844, volgens van der
Aa 1900 inwoners, 3378 bunder be
bouwd land, 5000 bunder heide,
289 huizen, 365 huisgezinnen.
In 1912 telde het ruim 2600 inwo
ners.
Het wapen der gemeente bestaat
uit een schild van lazuur, beladen
met 3 balen.
De gemeente bestaat uit de ge
huchten Baarlebrug, Groot- en
Klein Bedaf, Baarle-Bosschoven,
Castelré, Eikelenbosch, Gorpeind,
Het Hoogeind, Heesboom, Heimolen,
Heining, Hoogbraak, Heikant, Kei-
zershoek, Liefkenshoek, Nijhoven,
Baarle-Nassau-Grens, Looveren, De
Reth, Oude- en Nieuwe Strumpt,
Reuth, Schaluinen, Oordeelsche-
straat, De Veldbraak, De Tommel,
Ulicoten Maaikant, Het Bosch.
BAARL’S
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
