Fastows en Kapelaans
uit Abdij van Tongerloo.
Electriciteit en Landbouw.
In de verbeurdverklaring der
De Jonj-Baumers beiast zich met
da plaatsing van advertenties in alle Dag
en Weekbladen, tegen denzelfden prijs
als bij de Uitgevers.
altijd te veel en te duren handenar
beid vragen.
Onze boter fabrieken zullen na
tuurlijk minder nut hebben van de
electriciteit, daar zal men niet zoo
spoedig tot aanwending dezer be
weegkracht overgaan, men heeft er
de stoom te veel noodig voor het
pasteurisseeren en sterihseeren der
melk, maar voor verlichting hebben
zij de electriciteit noodig, omdat bij
het heldere licht der booglampen de
werkzaamheden met angstvallige
reinheid kunnen worden verricht.
De laatste jaren zijn proeven ge
nomen om den plantengroei te be-
VAN ALPHEN
dcor R. POSTO.
weer moeilijkheden I ren/nde j asten daertoe gehoo-
vorderen door middel van fijne dra
den over de groeiende gewassen te
voert.aTot heden was zulk een aan
leg alleen mogelijk, wanneer de vel
den niet al te ver van het dradennet
verwijderd waren. Wanneer nu bin
nen enkele jaren de heele provincie
Noord-Brabant van electriciteit
wordt voorzienen die proeven ge
ven voldoende resultaten, dan kan
ook hierdoor de opbrengst worden
verhoogd.
Zuilen evenwel de zegeningen der
electriciteitsvoorziening algemeen
worden, dan is het noodig dat de
stroom tot niet te duren prijs wordt
geleverd. Onze ouder wotsche boeren
zullen natuurlijk voorloopig wel een
afwachtende houding aannemen.
electriciteit. Tegenwoordig wordt
i’ ize geheimzinnige kracht nog het
meest aangewend voor
en beweegkracht, zoowel van trei
nen en trims als op inrichtingen
van industrie, maar tot heden nog
steeds in meer beperkten kring. Als
nu vow el dis groote, vaak gemin
acht - inde, daar in het donkere
duiden begint met electriciteit te
leveren elke gemeente, die het
wenscht, als electriciteit daar onder
het bereik wordt gebracht van de
Alphen had
met den pastoor van Biel. Deze be
diende Ter H ijden, liet de ingeze
tenen van Riel aan hun lot over,
do’ch trok jaarlijks de inkomsten er
van op. De kerkmeesters van Alphen
bekloegen zich bij den deken en
schuren altijd groot verzochten hem eene aanvraag bij
;hting met de ouder- den bisschop van Antwerpen in te
ttv i i n i 1 1 j -«
vaar is oorzaak dat onze boeren des
winters betrekkelijk zoo weinig
arbeid bij avond verrichten en veel,
zooals melker bijv, bij een flauw
schemerlicht moet uitvoeren. Die
halve duisternis is zeker niet bevor
derlijk voor de reinheid en dus ook
niet voor de gezondheid
ver verwijderd gelegen fabrieken en
fabriekjes, en de gelegenheid wordt
geboden, om overal electrische ver
lichting aan te leggen, dan moet o.i.
de spreekwoordelijke duisternri er
wel verdwijnen. Ja, een gewest dat
zulk een plan maakt, en naar alle
waarschijnlijkheid uitvoeren zal,
de aandacht mag en moet erkend worden als een
d meest vooruitstrevende in ons
goede vaderland.
Als eenmaal het dradennet over
de heele provincie. uitgespannen zal
zijn en electriciteit beschikbaar is
tot in Je meest afgelegen uithoeken,
dan zal er beweegkracht voorhanden
zijn voor heel wat arbeid ook op de
boerderij en de landbouw mede zal
profiteeren van de zegeningen der
grootsche onderneming. Onze land
bouwers toch klagen steen en been
dat handenarbeid zoo verbazend
duur wordt, het werkvolk verslindt
een groot deel der winsten van het
bedrijf. Waar het daarom maar
eenigszins mogelijk is, daar wordt
overgegaan tot machinale krachten.
De landbouw is in d( laatste dertig
jaren sterk vooruitgegaan, de op
brengst van den bodem is verbazend
verhoogd, en allerwegen worden
gronden in cultuur gebracht.
Overal dan ook komt gebrek aan
arbeidskrachten, de vraag is onein
dig grooter dan het aanbod en daar
door rijzen de dagloonen schrikba
rend. Zeker, niet alle arbeid kan
machinaal worden verricht, planten,
wieden en dergeliike bezigheden
zullen wel handwerk blijven, maar
dorschen, malen, w. rpompen eu
vele andere kunnen zeer goed door
een motor worden uitgevoerd en
dus even gemakkelijk door middel
van electriciteit. Reeds hoorden we
ervan spreken dat zelfs ploegen zou
kunnen geselitedk
beweegkracht.. k< i. xöt uog op de
kleine percerien en de groote afwis
seling der landerijen zal dat voorloo
pig minder gem;.j<keli]k gaan, maar
bij ontginningen van enorme com
plexen, zooals die nog hier en daar
worden aangetroffenzou men van
deze force motrice gebruik kunnen
raken, nog gemakkelijker dan van
de stoomploeg en wan?.eer de aan
leg eenr al aanwezig dan zal men
deze kracht ook in het vervolg
daarvoo xunnenbenutten.
Op het bedrijf zal de electriciteit
voor de verlichting van groote
waarde zijn, omdat het brandgevaar
tot een minimum wordt beperkt, en
dit in stallen en t
blijft bij de verlichting met de ouder
wetsche olielampen. Dat b. audge-
het oog op den uitvoer en ook in het
belang van de gezondheid in ónzen
eigen c estapei is het daarom aan te
raden, dat wij deze kwaal zooveel
mogei jk bestrijden
Tuberculose is een besmettelijke
ziekte. De verschijnt flen eraan zijn
vooral in den aanvang niet erg dui
delijk, zoodat zij aan
van den veehouder ontsnappen, en
de ziekte vaak reeds in een gevor-
d rd stadium, verkeert, eer er iets
jrdt opgemerkt. Zij wordt ver
oorzaakt door een bacillus, een
h ine staafvormige splijtzwam lie
chts onder het microscoo aar-
nomen kan wordP kleine
kaatjes worden aaugetr.'.-T- n in ver
schillende organen en kunnen vaak
hun weg vinden van het eene dier
naar’-at andere, en daarin besta:at
de besmetting.
De geleerden maken onderscheid
tusschen open en g sloten tuber
culose. Bij de gesloten tuberculose
wordt ge .isme 'oi naar t 'ten ge
bracht, deze lerhalve weinig ge
vaarlijk voor t'd omgeving. Geheel
anders is hri met de open tubercu
lose, waarbij de smetstof vel naar
buiten treedt en de lucht in den stal
ermede bezwangerd wordt. Die
vrijgekomen bacillen kunnen direct
4 or andere dieren worden opgeno-
.en, maar ze kunnen ook op en in
andere voorwerpen komen en zoo
de besmetting vervoeren naar an
dere stallen. Leeft men een rund in
den stal, dat lijdt aan open tuber
culose. dan is het zaak zulk een dier
uit den stal te verwijderen, ten einde
de ande zooveel mogelijk tegen
besmetting te vrijwaren.
Niet alle dieren zijn even vatbaar
vom :.,.3£.netting, de gezondste en
kratigste bieden het meest weer
stamt, het aanfokken en houden van
g mid vee is -l&arorn ens eerste
lang. Een groot geluk mag het
mj de bestrijding der tuberculose
ook heeten, dat de bacillen zit h niet
voortplanten buiten het dierlijk
lichaam, ma Je aanwezige hebben
ecu taai leve, tegen uitdrogen zijn
ze bestand rotting van de stof,
b.v. melk, waarin ze voorkomen,
maakt ze niet onschadelijk. Licht
en frissche lucht zijn voor die
kl-.inwezens doodend. Scherp zon-
cht maakt ze dadelijk onschadelijk
a in goed geventileerde luchtige
stallen doen ze ook niet lang kwaad.
Bij kookhitte worden ze gedood en
bij reiniging met heet water en
scheikundige middelen wordt de
werkzaamheid zeer vertraagd en
eindelijk vernietigd. Geen beter
voorbehoedmiddel tegen de tuber
culose kennen we dan een veelvuldig
verblijf der dieren in de gezonde
frisse o buiten! ht. Bij den aanfok
van kalveren r jeten de jongen van
tuberculeuse ouders worden uitge-
sh .ten en nooit mag mei- gegeven
worden van koeien, die lijden aan
open uiertuberculose.
Men schrijft aan de Msb.
Het bestuur van Noord-Brabant
verlichting als de groote electrische sti
van zelf tot stand komen evenals de
maalderijen. een groot bedrijf
kan alles geconcentreerd worden,
daar zullen de onkosten van aan
sluiting geen bezwaar opleveren,
maar ook df kleine keuterboertjes
kunnen zich vereenigen tot een
groote combinatie voor uie werk
zaamh J in, welke thans nog maar
De electriciteit kan ook ten goed?
komen aan het kleinbedrijf, wa
neer door coöperatieve dorschwe
eemgingen in het leven worden ge
gaende particuliere beneficiën in de
voois, baronnie van Breda, deghene
die daervan hebben behoirlyke col
latie, deselve beneficiën s ouden bly-
ven behouden ende genieten haer
leven lanek geduerende, als synde
in dat regard metten vrede gheene
veranderinghe gevallen (26)”.
In weerwil van dit besluit was het
daaropvolgend jaar «de rentmeester
dergheestelycke goederen.... diffi-
culterende de voor?’, vruchten vuyt
te keer en ende te laeten volghen,
onder pretext dat sy (beneficiers)
daertoe souden moeten hebben
nieuwe acte van collatie (27)”.
Adrianus Vossiu «begifticht met
het beneficium oft vicarie B.
Marie, prime fundationis
Gerardus van Herdegom, met het
beneficium Marie, secunde
fundationis Marie in sole et-
sancte Crusis... wesende eene
vicarieHenricus van Steenbroeck,
»met het beneficium St. Antb onii
tot Alphen, alsmede sancte Marie
et Dympne tot Chaero,” wendden
zich tot hare kor? .nlijke hoogheid
«biddende seer ootmoeda yck dat
desselffs goedertieren geliefte sy
de voorgaende collatie totte voors.
beneficie t’approber* n, ofte wei
hunluyden te leveren nieuwe acte
van collatie, met last ende bevel aen
den voornoemden rentmeester, dat
Maar al.- de kracht eenmaal er is, cJe vruchten der voors. beneficiën
dan zal men er langzaam aan ge
bruik van maken, en dan, kan het
met lang meer duren, of de provi wie
Noordbrabant zal ophouden deel uit
te maken van het donkere Zuiden,
maar zal spoedig en met recht den
naam opvorderen van het meest ver
lichte Zuiden, zoowel in letterlijken
als in figuurlijken zin.
zal hebben te laten volgen (28)”.
Maria gaf hun voldoening met het
volgende antwoord
»C? heleth hebbende cp den in hou 1.
deser ende annexe verclaringh ende
acten van den heere prelaat van
Trngerlo, ende andere bescheeden,
heef; ingevolghe van ck> resolutie
ende acte voor desen ghepasf eert
den 5 December 1652 aen de sup
plianten opnieuwes vergunt ende
geconfereert, vergunt ende confe
reert hiermede, de beneficiën, in
desen vermeit, ornmedeselve te bly-
ven ghenieten haer leven lanek. ge
durende sooals deselve by haer
voren syn ghenoten geweest. Mits
dat de supplianten gehouden
sullen zyn ten minsten copien
authenticq van de fundatiën-, manua
len ende bescheeden van de goede-
rende over te leveren in handen, van
den rentmeester van deghee.- triycke
goederen van Breda, Adriaen
Vereist, soo die voor desen niet en
zyn overgelevert geweest. Ende
voorts aen denselven van dry tot
dry jaeren over te ghevene schrift,e-
lycke verclaeriughen van de ver
nieuwde namen v on de vuytryckeren
der chynsen ende renten daertoe
gehoorende, alsmede van de iaeste
betaelde jaere. Actum in ’S-Gravon-
hage desen vuti November 1653
(29)”.
Eenige jaren later ontstond er nog
eens een geschil tusschen den prins
en den prelaat «over ’t vergeven
deser beneficiën” doch om tproces
te ontgaen over ’t voors. different
met malkanderen syn geaccordeert
in manieren hierna volgenals
blyckt by copye authentycq v het
contract op de rekening 1672 over
gegeven
25) Extracta ex archivis, 1651.
26) Request... wegens hunne beneficiën.
27) Ibid.
28) Ibid.
29; Copye van de morginaele apostille,
j Was onderteeckentMarie. Ende was
besegelt met eenen zegel, in margins
daerop p-edruckt. (Lier scont aldus Ter
oiuonaantio van haere Con. Hooch. On-
derteeckentBuysero.
Het allernieuwste op ’t gebied van
Fantasie- en Zichtkaarten vindt men in
de Baalscha Boekwinkel.
dienen, om die nkomsten zoor de
kerk van Alphen te mogeninkouden.
Huns eraehtens nam de bisschop de
zaak met genoog ter hartezij
richtten zich dan tot den Raad van
Brabant, die in hun voordeel be
sliste »In de resolutie van hare Mo
gendheden gebleken is de thiende
van Riel niet gegeven te syn aen die
capelle van Riel noch aen deselve
en specteert, maer dat die thiende
I gegeven is aen den. abt van Ton-
j gerloo, op sekere conditie ende
roepen, waar een heele buurt me* beswaernisse tot onderhout van den
heeft een grootsel- un opgezet om een enkelen electromotor kan gehol- godsdienst ende reparatie van de
de geheele province te voorzien van pen worden. Dat is aanvankelijk nog kereke van Alphen (25).”
wel iets nieuws en voor het nieuwe In de verbeurdverklaring der
schrikt :ze<-.wol eens terug, maar kerkelijke goederen waren ook de
;room een- beneficies begrepen. De «collatie
maal wordt geleverd dan zullen ze j van alle beneficies ende offitien in
de stadt ende bar anie van Breda”
behoorde aan Maria van Groot-
Britanuië, weduwe van Willem II i
van Oranje, «als douariert volgens j
haere houwelyexe voorwaerden”.
Bij resolutie van den vyffden De
cember 1652 hebben haere hooche-
den gelieft te versteen, ende onder
meer andere te ordon n 'lat aen-
n» 4fllKaMn>' .4ÓW-.---*’WB>WtlW- WtKM*1MNV»M SK -.'.
-■aBMMRW»
-iufflWt.BWKWaWR*" ••■--
